Η θηραματική αξία της ορεινής πέρδικας (Alectoris graeca) είναι ιδιαίτερα μεγάλη καθώς αποτελεί αγαπημένο θήραμα πολλών κυνηγών.
Μαζί με τον Ευρωπαϊκό λαγό (Lepus europaeus) αποτελούν τα δύο σπουδαιότερα θηραματικά είδη στην Ελλάδα και έχουν εμπνεύσει πολλούς ποιητές, λογοτέχνες και ζωγράφους.
Αρκετές αναφορές υπάρχουν επίσης και στα δημοτικά τραγούδια, ενώ πολλές είναι οι χαρακτηριστικές φράσεις που χρησιμοποιούνται στην Ελληνική γλώσσα σε καθημερινή βάση εμπνευσμένες από τη συμπεριφορά και τον τρόπο διαβίωσης των δύο αυτών ειδών.
Στην Ευρώπη ο λαγός και η ορεινή πέρδικα αποτελούν δύο από τα σημαντικότερα μικρού μεγέθους θηραματικά είδη.
Όμως από τη δεκαετία του ’60 και έπειτα έχει σημειωθεί δραματική μείωση του μεγέθους των πληθυσμών τους σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες.
Αντίθετα, σε άλλες χώρες όπου ο λαγός εισήχθη ως ξενικό είδος (π.χ. Νέα Ζηλανδία, Αργεντινή, Καναδάς) εγκαταστάθηκε με επιτυχία και οι πληθυσμοί του αυξάνονται συνεχώς.
Βιότοποι ορεινής πέρδικαs
Τα λιβάδια είναι βιότοποι της ορεινής πέρδικας και του Λαγού. Τα δύο αυτά είδη συμβάλλουν στη λειτουργία των λιβαδικών οικοσυστημάτων δεδομένου ότι θεωρούνται είδη κλειδιά της τροφικής αλυσίδας, συγχρόνως όμως συμμετέχουν σε διάφορες οικολογικές διεργασίες, όπως της αναπαραγωγής και εξάπλωσης των φυτικών ειδών με τη μεταφορά των σπόρων τους.
Οι λιβαδικές εκτάσεις καταλαμβάνουν περίπου το 41% της επιφάνειας των χερσαίων οικοσυστημάτων της χώρας μας και έχουν ιδιαίτερη αξία για τον άνθρωπο παρέχοντας ποικιλία υλικών, πνευματικών και ψυχικών αγαθών.
Πρόκειται για εκτάσεις οι οποίες στην πλειονότητά τους δεν είναι κατάλληλες για γεωργική εκμετάλλευση και χρησιμοποιούνται κυρίως ως βοσκότοποι αγροτικών ζώων, αλλά και ως ενδιαιτήματα πολλών ειδών της άγριας πανίδας.
Δυστυχώς, στη χώρα μας οι εκτάσεις αυτές έχουν υποβαθμιστεί εξαιτίας κυρίως της μακροχρόνιας υπερβόσκησής τους. Η εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων που εξασφαλίζουν την κανονική βόσκηση των λιβαδικών εκτάσεων θα συμβάλλει στην ανόρθωσή τους και στη διατήρηση του παραγωγικού τους δυναμικού προς όφελος του περιβάλλοντος και του ανθρώπου.
Από τη δεκαετία του ’60 κυρίως και έπειτα, οι επιστήμονες μελετούν τις επιπτώσεις της βόσκησης των αγροτικών ζώων στην άγρια πανίδα και συνιστούν ολοκληρωμένη διαχείριση των λιβαδικών οικοσυστημάτων προς όφελος της κτηνοτροφίας, της άγριας πανίδας και του περιβάλλοντος.
Ορεινή πέρδικα
Η κύρια αιτία της μείωσης του μεγέθους των πληθυσμών της ορεινής πέρδικας τουλάχιστον στη χώρα μας θεωρείται ότι είναι το μεγάλο κύμα αστυφιλίας που δημιουργήθηκε στο δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα και είχε ως αποτέλεσμα την εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Οι παραδοσιακές μορφές γεωργίας (καλλιέργειες σε αναβαθμίδες) και κτηνοτροφίας (εποχιακά μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι) που εγκαταλείφθηκαν ή περιορίστηκαν σε σημαντικό βαθμό ήταν εκείνες που διαμόρφωναν τους βιότοπους της ορεινής πέρδικας.
Μία από τις σημαντικότερες επεμβάσεις του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον η οποία έχει ενοχοποιηθεί για πληθώρα καταστροφικών επιπτώσεων σε πολλά είδη του ζωικού βασιλείου και στην ορεινή πέρδικα είναι η κατασκευή πάσης φύσεως δρόμων.
Τα τελευταία 15 κυρίως έτη έχει σημειωθεί ραγδαία και ίσως άναρχη αύξηση του ορεινού επαρχιακού οδικού δικτύου στο σύνολο σχεδόν των ορεινών όγκων της Ελλάδας.
Οι επιπτώσεις της διάνοιξης των δρόμων στους ζωικούς πληθυσμούς εξαρτώνται κατά πρώτο λόγο από το είδος του δρόμου. Όσο μεγαλύτερος και όσο πιο πολυσύχναστος είναι ένας αυτοκινητόδρομος, τόσο μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και στη βιοκοινότητα.
Σε κάθε μελέτη διάνοιξης δρόμων που διέρχονται από φυσικά και ημιφυσικά οικοσυστήματα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις τόσο στην χλωρίδα και πανίδα όσο και στο αβιοτικό περιβάλλον και να προτείνονται μέτρα για την αποκατάστασή τους.
Η σπορά π.χ. αγρωστωδών και ψυχανθών στα πρανή των δρόμων έχει αναφερθεί ότι μπορεί να ευνοήσει τους πληθυσμούς φασιανών (Phasianus colhicus) και άλλων εδαφόβιων πτηνών. Ο λαγός και η ορεινή πέρδικα, τόσο στη χώρα μας όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, εμφανίζουν μείωση του μεγέθους των πληθυσμών τους εξαιτίας κυρίως ανθρωπογενών δραστηριοτήτων.
Η άμεση
λήψη διαχειριστικών μέτρων με σκοπό την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων βιότοπων τους θα συμβάλλει στη σταθεροποίηση και αύξηση των πληθυσμών τους.
Η ολοκληρωμένη διαχείριση των πληθυσμών της ορεινής πέρδικας απαιτεί τη γνώση της δίαιτάς τους, τη χωροκατανομή τους και τις πιθανές αλληλεπιδράσεις τους (αρνητικές και θετικές) με τα αγροτικά ζώα. Αυτό είναι και το αντικείμενο της παρούσης μελέτης.
.....