H σημασία του "κύματος ψύχους " και το αντίκτυπο του στους πληθυσμούς της μπεκάτσας.
Νομίζω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να αναφερθούμε σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ένα μεγάλο κύμα ψύχους σε ένα θήραμα που όλοι αγαπάμε την Μπεκάτσα.
Η μελέτη αυτή παρουσιάστηκε στο 22ο συνέδριο της ΙUGB (mr.Robin)και έχει σαν θέμα την ευαισθησία της μπεκάτσας στο κύμα ψύχους και την επίδραση του στο σωματικό της βάρος.
Όπως γνωρίζουμε πολλά πουλιά διαχειμάζουν σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης ( παλαιοαρκτική περιοχή) οι συνθήκες συνήθως που επικρατούν εκεί είναι δύσκολες ως άσχημες .
Αυτές λοιπόν οι συνθήκες έχουν πάντα σοβαρή επίδραση στα πουλιά που διαχειμάζουν εκεί .
Το μέγεθος της επίδρασης διαφέρει βέβαια από είδος σε είδος και επίσης είναι ανάλογη και των άλλων συνηθειών διατροφικών – συμπεριφοράς και όχι μόνο που έχει το κάθε είδος.
Αυτή την φορά θα μιλήσουμε μόνο για την μπεκάτσα ένα θήραμα αγαπητό σχεδόν σε όλο τον κόσμο .
Η μπεκάτσα λοιπόν είναι ένα πουλί πολύ ευαίσθητο στις διακυμάνσεις του καιρού με αποτέλεσμα πολλές φορές να έχουμε και μεγάλες απώλειες από αυτό το είδος ειδικά σε καιρικές καταστάσεις πολύ δύσκολες με μεγάλη χρονική διάρκεια .
Αυτό οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό στην συμπεριφορά αυτού του πουλιού που την κάνει να διαχειμάζει σχεδόν πάντα στο ίδιο μέρος και αν προσθέσουμε και τις διατροφικές της συνήθειες καταλαβαίνουμε λοιπόν την μεγάλη ευαισθησία της στο ψύχος και ότι η θνησιμότητα της σε περιόδους ψύχους , χιονιά κλπ αυξάνεται πολύ .
Η μπεκάτσα είναι κατά βάση θηρευτής άρα τρέφεται με την σάρκα των σκουληκιών και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις με μικρά σαλιγκαράκια και κάποιους σπόρους μερικών φυτών .
Όταν λοιπόν η κακοκαιρία είναι ευρείας μορφής και απλώνεται σε πολλές χώρες τότε έχουμε πρόβλημα , αρχικά απώλεια βάρους και τέλος θάνατο από ασιτία .
Αυτό συνέβη κατά τη διάρκεια ψύχους του Φεβρουαρίου 1991 και Ιανουαρίου 1997 όπου κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας 41 πτηνά, χωρίς να φέρουν κανένα ίχνος τραύματος, συλλέχθηκαν νεκρά.
Από αυτά τα 22 ήταν θηλυκά και τα υπόλοιπα αρσενικά και συλλέχθηκαν όλα στις ακτές της Μάγχης, στη Βόρεια Θάλασσα.
Για να συγκρίνουμε τη χρήση των ενεργειακών αποθεμάτων της μπεκάτσας χρησιμοποιήθηκαν πτηνά μάρτυρες μέσα από το δίκτυο του Office National de la Chasse, που συλλαμβάνει μπεκάτσες.
Συλλέχτηκαν αρσενικά και θηλυκά πουλιά (10 αρσενικά και 12 θηλυκά) από τις ακτές της Μάγχης και από την Ανατολική Γαλλία.
Τα πτηνά τεμαχίστηκαν, αφαιρέθηκαν τα οστά, οι μυς, κ.λ.π. και μετρήθηκε το πρωτεϊνικό απόθεμα στο σώμα τους.
Ουσιαστικά έγιναν προσπάθειες για ν' απαντηθεί το ερώτημα: «Ποιος είναι ο κύριος λόγος θανάτου των μπεκατσών στη διάρκεια κύματος ψύχους: η ασιτία, το ψύχος ή ο συνδυασμός και των δύο;»
Είναι γνωστό ότι οι μπεκάτσες πεθαίνουν στη διάρκεια κύματος ψύχους, αλλά όταν μιλάμε για χρήση των ενεργειακών τους αποθεμάτων τίθεται το ερώτημα αν είναι η μπεκάτσα καλά προσαρμοσμένη ώστε ν' αντέχει την ασιτία στη διάρκεια κύματος ψύχους.
Γι αυτό το λόγο μετρήσαμε τη νωπή και την ξηρή μάζα σώματος στα πουλιά μάρτυρες και στα πουλιά που είχαν πεθάνει από το ψύχος. Σαν ξηρή μάζα σώματος έχει εννοηθεί η μάζα της καθαρής σάρκας των πτηνών.
Συγκρίνοντας τους μάρτυρες και τα πουλιά που έχουν πεθάνει από το κύμα ψύχους βρέθηκε μία ελάττωση του βάρους τους κατά 40% σε αρσενικά και θηλυκά, φτάνοντας τα περισσότερα σε βάρος κάτω από 200 γραμ.
Το ίδιο συνέβη και στην ξηρή μάζα σώματος. Η ξηρή μάζα σώματος είναι πιο αντιπροσωπευτική των πραγματικών ενεργειακών αποθεμάτων των πτηνών.
Για τον ίδιο λόγο έγινε σύγκριση μεταξύ των παραπάνω πουλιών της μάζας λιπιδίων, της πρωτεΐνης, της τέφρας και του νερού.
Παρατηρήθηκε ότι η μάζα λιπιδίων μειώνεται ραγδαία στο κύμα ψύχους πάνω από 90% και στα δύο φύλλα.
Η πρωτεϊνική μάζα μειώνεται κατά 45-50% περίπου, η μάζα ύδατος περίπου ίδια τάση κι η μάζα τέφρας δεν θίγεται σχεδόν καθόλου.
Στη συνέχεια εξετάσαμε την αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων σε συνάρτηση των λιπιδίων, πρωτεϊνών, τέφρας και νερού.
Διαπιστώθηκε μία σημαντική μείωση των πρωτεϊνών. Η αναλογία παραμένει σταθερή σε σχέση με τη σωματική μάζα.
Το ίδιο ίσχυε και για το νερό, όπου δεν υπάρχει μείωση. Το πτηνό δεν έπαθε αφυδάτωση κατά τη διάρκεια του κύματος ψύχους.
Στα εξαντλημένα πουλιά η αφυδάτωση θεωρείται ότι μειώνει την ανθεκτικότητα σε αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Η αναλογία της τέφρας είχε αυξηθεί και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η τέφρα δεν μειώθηκε καθόλου, ενώ η σωματική μάζα είχε μειωθεί.
Κάτι ακόμα πιο σημαντικό: η αναλογία λιπιδίων, δηλαδή το ποσοστό περιεκτικότητας λίπους του σώματος από 30% μειώθηκε σε 2% και στα δύο φύλα.
Τα λιπίδια είναι στοιχεία στα οποία παρατηρείται μεγαλύτερη διακύμανση από το ένα άτομο στο άλλο.
Παρατηρήθηκε επίσης ότι τα θηλυκά τείνουν ν' αποθηκεύουν λιγότερα λιπίδια απ' ότι τ' αρσενικά. Στη συνέχεια εξετάστηκε η πρωτεϊνική και η λιπιδική μάζα σε σχέση με την ξηρή μάζα σώματος. Διαπιστώθηκε ότι υπάρχει διαφοροποίηση της μάζας λιπιδίων από το ένα άτομο στο άλλο, που κυμαίνεται από 10 γραμ. έως 60 γραμ.
Για τις δε πρωτεΐνες, το φάσμα διακύμανσης ήταν πολύ μικρότερο, λιγότερο από 30%.
Στα πουλιά που φάνηκαν στη διάρκεια του ψύχους, είχαμε μικρή διακύμανση των λιπιδίων και πολύ μεγαλύτερο φάσμα δια-κύμανσης των πρωτεϊνών.
Αυτό σημαίνει ότι τα λιπίδια κατά πάσα πιθανότητα είναι περιοριστικός παράγοντας για την επιβίωση και παίζει πολύ σημαντικότερο ρόλο από τις πρωτεΐνες.
Δηλαδή τα πτηνά πεθαίνουν όταν το επίπεδο λιπιδίων φτάνει σε πολύ χαμηλές τιμές, ενώ δεν ισχύει το ίδιο για την πρωτεϊνική μάζα.
Ολοκληρώνοντας εξετάστηκε η συμβολή των λιπιδίων στη συνολική ενέργεια του σώματος για τους μάρτυρες και τα εξεταζόμενα πουλιά.
Σύμφωνα με τ' αποτελέσματα τόσο για τ' αρσενικά όσο και για τα θηλυκά τα ποσοστά ήταν ακριβώς τα ίδια σε ποσοστό 62-57%. Υπήρχε όμως τεράστια διακύμανση, από 30-70% από άτομο σε άτομο, που οφειλόταν βεβαίως στη μάζα λιπιδίων.
Στα εξεταζόμενα πουλιά η διακύμανση ήταν πολύ μικρότερη.
Στη συνέχεια υπολογίστηκε η συμβολή των λιπιδίων στο μεταβολισμό.
Για τ' αρσενικά ήταν 80% και τα θηλυκά 75%. Αυτό για τα πουλιά που πέθαναν κατά τη διάρκεια του ψύχους.
Τα λιπίδια λοιπόν ήταν το σημαντικότερο καύσιμο για τα πτηνά. Όπως είπαμε, τα πουλιά τεμαχίστηκαν και εξετάστηκαν και οι μυς των ποδιών.
Παρατηρήθηκε ότι όλοι οι μυς δεν εξαντλήθηκαν στον ίδιο βαθμό.
Η μεγαλύτερη εξάντληση παρατηρήθηκε στους σαρκικούς μυς, σε ποσοστό πάνω από 60%.
Οι θωρακικοί μυς αποτέλεσαν το σημαντικότερο μέρος εναπόθεσης ενέργειας για τα πουλιά, ενώ στην καρδιά είχαμε μια μικρότερη εξάντληση.
Τέλος, οι στομαχικοί μυς δεν είχαν εξαντληθεί καθόλου, αφού σε ποσοστό δεν έφτασαν ούτε το 20%.
Τα οστά που εξετάστηκαν ήταν το μηριαίο οστούν και το κνημετασικό, στα οποία εξετάστηκαν τα λιπίδια και η υγρασία.
Τα λιπίδια είχαν εξαντληθεί στ' αρσενικά πουλιά και αποτέλεσαν το 40% της ξηρής μάζας των οστών σ' ένα πουλί.
Η απώλεια των λιπιδίων εξισορροπήθηκε με συσσώρευση ύδατος στην οστική μάζα.
Σαν συμπέρασμα βγήκε ότι ο κύριος λόγος λοιπόν για τον θάνατο των μπεκατσών ήταν η ασιτία και όχι το ψύχος αυτό καθ' αυτό.
Αν το πουλί πέθαινε από το ψύχος θα έπρεπε να βρούμε σημαντικά αποθέματα λιπιδίων στο μυελό των οστών και να υποθέσουμε ότι το πτηνό αυτό δεν πέθανε από εξάντληση των ενεργειακών αποθεμάτων αλλά λόγω του ότι δεν μπορούσε να διατηρήσει σταθερή τη σωματική του θερμοκρασία και πέθανε ενώ είχε σημαντικά αποθέματα λιπιδίων.
Οι μπεκάτσες που πέθαναν κατά τη διάρκεια του παρατεταμένου ψύχους έμοιαζε να είχαν προσαρμοστεί αρκετά καλά στη ασιτία.
Μάλιστα εξάντλησαν το σύνολο των ενεργειακών αποθεμάτων τους σώματός τους ,όλα τα λιπίδια και σχεδόν τις μισές τους πρωτεΐνες που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν.
Συγκρινόμενα αυτά με πουλιά που βρίσκονται σε ασιτία και μάρτυρες θα πάρουμε τα ίδια αποτελέσματα, διότι όλα τα ζώα χάνουν τις ίδιες αναλογίες των ενεργειακών αποθεμάτων τους στο σώμα.
Μια άλλη παρατήρηση ήταν η εξής:
Το γεγονός ότι στο στομάχι ένας μυς δεν είχε αλλοιώσεις δηλώνει ότι αν δινόταν στα πουλιά τροφή λίγες μέρες πριν πεθάνουν, θα ήταν σε θέση να την καταβολίσσουν.
Όσον αφορά το ερώτημα για το πόσο χρονικό διάστημα μπορούν οι μπεκάτσες ν' αντέξουν την ασιτία, υπάρχει μελέτη που εκτιμά ότι μπορούν να επιβιώσουν από 5-9 μέρες.
Υπάρχουν όμως καταγραφές, στις οποίες έχουν ζυγιστεί μπεκάτσες κατά τη διάρκεια της δακτυλίωσης το χειμώνα οι οποίες αφέθηκαν ελεύθερες και ξαναπιάστηκαν μετά από 15 ημέρες. Αυτές που ζύγιζαν 400 γραμ. πριν από το κύμα ψύχους έχασαν 15-20 γραμ. κατά τη διάρκεια του ψύχους. Το βάρος, όριο, κάτω από το οποίο πεθαίνει το ζώο από ασιτία πηγαίνει 270-70 γραμ.
Υπάρχει ένα όριο πολύ μεγάλο και το ουσιώδες είναι ότι οι μπεκάτσες επιβιώνουν για 10 ημέρες χωρίς να φάνε τίποτα, που σημαίνει ότι συνολικά μπορούν να ζήσουν 20 ημέρες.
Νομίζω ότι είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα άρθρα που έχω διαβάσει και εξηγεί πλήρως πολλά πράγματα .
Γι' αυτό να θυμάστε συνάδελφοι ότι όταν έχουμε ιδιαιτέρους δύσκολους καιρούς στην πατρίδα μας ας έχουμε μεγαλύτερη ευαισθησία για αυτό το μαγικό πουλί .
Οι μπεκάτσες που έρχονται στην πατρίδα μας είναι συγκεκριμένες και έρχονται επίσης από συγκεκριμένα μέρη όπως είναι τα βαλκάνια και κάποιες από Ρωσία .
Οι άλλες διαχειμάζουν σε άλλα μέρη όπως είναι η Ισπανία , Τουρκία , η Αγγλία κλπ
Αν λοιπόν θερίζουμε τις συγκεκριμένες που τα ένστικτα και το πρώτο ταξίδι τους μαζί με τις παλιές σε ηλικία τις οδηγούν στην χώρα μας χωρίς σύνεση για το αύριο , τότε συνεχώς θα έχουμε λιγότερες μπεκάτσες να έρχονται μίας και όπως είπαμε είναι συγκεκριμένοι οι πληθυσμοί που έρχονται εδώ !
Ιδιαίτερα αν προσθέσουμε και το τι γίνεται στις χώρες αναπαραγωγής που μας ενδιαφέρουν όπως είναι οι πρώην ανατολικές χώρες από τον κυνηγετικό τουρισμό ευκατάστατων ευρωπαίων .
Μειώνουμε την σπορά για τις επόμενες χρονιές και χωρίς δικιά μας σπορά δεν θα έχουμε τίποτε να θερίσουμε μελλοντικά, σύνεση λοιπόν και μην κοιτάτε τι κάνει ο δίπλα σας .
Initial
Back
Ρυθμιστική
