Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας Κύπρου

T α τελευταία χρόνια οι στόχοι των απελευθερώσεων που διενεργούνταν ή διενεργούνται παγκοσμίως, είναι τρεις και περιγράφοντ αι συνοπτικά, πιο κάτω:

I. Δημιουργία καινούργιων πληθυσμών σε περιοχές που προϋπήρχαν.
Η πιο πάνω μέθοδος χρησιμοποιείται για σκοπούς επανεισαγωγής ειδών. Για να έχει επιτυχία η πιο πάνω μέθοδος, θα πρέπει μεταξύ άλλων τα αίτια που περιορίζουν το είδος σε μια περιοχή να εξαλειφθούν. Η μέθοδος αυτή είναι πολυδάπανη, χρονοβόρα, απαιτεί μεγάλο αριθμό εργατοωρών και τα ποσοστά επιτυχίας της είναι πολύ χαμηλά γι' αυτό και δεν συνίσταται. Χρησιμοποιείται κυρίως για είδη που κινδυνεύουν άμεσα με αφ ανισμό ή έχουν δραματική μείωση στους πληθυσμούς τους όπως το Atwater ' s prairie chicken (είδος υπό εξαφάνιση) στις Η.Π.Α , το Grey Partridge (μείωση 80% του πληθυσμού)στο Ηνωμένο Βασίλειο.

II. Προσπάθεια αύξησης της φυσικής αναπαραγωγής ενός πληθυσμού.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για να υποβοηθήσει τη φυσική αναπαραγωγή ενός πληθυσμού. Η μέθοδος αυτή παρουσιάζει αρκετά προβλήματα και πολλές φορές αντί να βοηθήσει το φυσικό πληθυσ μό φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα. Έχει αποδειχθεί μέσω πολλών επιστημονικών μελετών ότι, η προσαρμοστικότητα, η επιβίωση και η επιτυχία αναπαραγωγής των εκτρεφόμενων θηραμάτων στη φύση, είναι πολύ χαμηλή εν σχέση με τα άγρια και παράλληλα ο βαθμός θνησι μότητας τους είναι τεράστιος ( Kabat et . Al 1955, Javris & Engbring 1976). Για το εν λόγω θέμα υπάρχει τεράστια βιβλιογραφία που αποδεικνύει την αποτυχία της συγκεκριμένης μεθόδου.

III. Αύξηση του αριθμού των διαθέσιμων πτηνών για θήρευση.
Η μέθοδος αυτή είναι διεθνώς αρκετά διαδεδομένη, κυρίως σε ελεγχόμενες ιδιωτικές κυνηγετικές περιοχές, όπου οι κυνηγοί καταβάλουν υψηλά τέλη για κυνήγι. Η εν λόγω μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί από τις περισσότερες κυβερνητικές υπηρεσίες σε όλο το ν κόσμο ενώ όλες σχεδόν σήμερα οι υπηρεσίες έχουν σταματήσει τις απελευθερώσεις θηραμάτων. Η πιο πάνω μέθοδος, είναι αυτή που χρησιμοποιείται σήμερα και στην Κύπρο, για την οποία στη συνέχεια θα γίνει μια ιστορική αναδρομή. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι σήμερα είναι ε πιστημονικά απόλυτα αποδεκτό ότι, η αύξηση των πληθυσμών μιας περιοχής είναι σε πλήρη συνάρτηση με την ποιότητα, την κατάσταση και το μέγεθος του βιοτόπου κλπ. Πέραν των πιο πάνω θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι, τα απελευθερωμένα είδη θηραμάτων δεν ε ίναι δυνατό να συγκριθούν με τη δυναμική των πληθυσμών των άγριων θηραμάτων, την προσαρμοστικότητα, την επιτυχία φωλεοποίησης τους, τη βιωσιμότητα τους, την ανθεκτικότητα τους στα καιρικά φαινόμενα και δεν μπορούν να έχουν οποιαδήποτε σημαντική συνεισφορά στην αύξηση του πληθυσμού των αγρίων θηραμάτων. Παράλληλα σύμφωνα με όλες τις επιστημονικές έρευνες και μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορες χώρες του κόσμου διαφαίνεται ότι, η συνεισφορά των απελευθερωμένων θηραμάτων έγκειται στην αύξηση των στό χων για τους κυνηγούς.

Τέτοιες έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί σε πολλές χώρες του κόσμου όπως στις Η.Π.Α, στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία καθώς και στην Ελλάδα η οποία δεν θεωρείται από τις πιο προηγμένες χώρες σε θέματα διαχεί ρισης της άγριας ζωής .

Τα απελευθερωμένα θηράματα όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, στο εξωτερικό χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον στις ιδιωτικές κυνηγετικές περιοχές με σκοπό να αυξήσουν την κάρπωση των κυνηγών κάτι που φυσικά εξυπακούει οικονομικό όφελος για τους ιδιοκτήτες και η προσπάθεια τους εκεί είναι, όπου το επιτρέπει η νομοθεσία, (πολλές φορές λαμβάνονται μέτρα που παραβιάζουν τη νομοθεσία π.χ. έλεγχος αρπακτικότητας) τα θηράματα να απελευθερώνονται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μειώνονται οι απώλε ιες από διάφορους παράγοντες όπως τα αρπακτικά, φυτοφάρμακα, παρενόχληση κ.α. Επιπρόσθετα χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους για να μην μετακινούνται τα θηράματα σε γειτονικές φάρμες, με σκοπό όσο το δυνατό περισσότερα θηράματα, από τη φάρμα τους, να καταλήγ ουν στην «τσάντα» του κυνηγού πελάτη τους.

Αναλόγως της χώρας όπου γίνεται η απελευθέρωση, οι απελευθερώσεις γίνονται με διαφορετικό τρόπο. Στις περισσότερες χώρες όπου η νομοθεσία το επιτρέπει, τα απελευθερωμένα θηράματα αφήνονται στις περιοχές, που θα κ υνηγηθούν, την προηγούμενη μέρα της έναρξης του κυνηγίου ή τη νύκτα πριν τη διεξαγωγή του κυνηγίου ή ακόμα και λίγες ώρες ή μέρες πριν από την έναρξη του. Κυρίως αυτό συμβαίνει στις Η.Π.Α και σε κάποιες χώρες της Ευρώπης όπως π.χ σε ιδιωτικές φάρμες στη Γα λλία. Αντίθετα στην Αγγλία, η τακτική που ακολουθείται είναι διαφορετική, λόγω της νομοθεσίας της χώρας, με αποτέλεσμα οι απελευθερώσεις φασιανών ή και άλλων εδαφόβιων πτηνών, να γίνεται αρκετά πριν την έναρξη του κυνηγίου. Σε κάποιες χώρες χρησιμοποιούντα ι και οι δύο μέθοδοι δηλ. σε κάποιες φάρμες απελευθερώνονται θηράματα την ημέρα κυνηγίου, ενώ σε κάποιες άλλες οι απελευθερώσεις γίνονται πολύ πιο πριν ή συνδυασμός και των δύο μεθόδων.

Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι στις ιδιωτικές φάρμες που γίνοντα ι απελευθερώσεις, όλοι οι άλλοι περιοριστικοί παράγοντες πλην των καιρικών συνθηκών, ελέγχονται από τους ιδιοκτήτες (όπως π.χ η αρπακτικότητα, η βόσκηση, οι ψεκασμοί, η παρενόχληση κλπ).

Επιπρόσθετα οι ιδιωτικές φάρμες στην Αγγλία, την Ισπανία αλλά και σε άλλες χώρες, στην προσπάθεια τους να δώσουν ποιοτικό προϊόν στους πελάτες τους αλλά και για να τους δώσουν την εντύπωση ότι το θήραμα στη φάρμα τους πρόκειται για άγριο ή συμπεριφέρεται ως άγριο, χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους για να το πετύχουν.

Το κυ νήγι στις πλείστες ιδιωτικές κυνηγετικές περιοχές, δεν διεξάγεται όπως διεξάγεται στην Κύπρο αλλά οι κυνηγοί τοποθετούνται σε προκαθορισμένα πόστα όπου στη συνέχεια τα θηράματα και κυρίως τα πτηνά οδηγούνται, με διάφορους τρόπους, προς τα πόστα των κυνηγών έτσι ώστε μέσω της μορφολογίας του εδάφους και της βλάστησης της περιοχής, τα πτηνά να αποκτούν τα επιθυμητά, για τον κυνηγό, ταχύτητα και ύψος ( fast high birds , fast very high birds ).

Στις ιδιωτικές φάρμες όπου διεξάγεται κυνήγι, που προσομοιάζει με το κυνήγι στην Κύπρο δηλ. κυνήγι με τη χρήση παγάνας και σκύλων φέρμας, οι απελευθερώσεις των θηραμάτων, στις πλείστες από αυτές, διεξάγονται λίγο πριν τις ώρες κυνηγίου ή το βράδυ.

Όπως είναι γνωστό η παραδοσιακή διεξαγωγή του κυνηγίου στην Κύπρο διεξάγετα ι πολύ διαφορετικά και υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί περιοριστικοί παράγοντες (αδυναμία ελέγχου της αρπακτικότητας, της βόσκησης, της χρήσης φυτοφαρμάκων, της χρήσης της γης, της ιδιοκτησίας γης κλπ) αλλά η φιλοσοφία και ο σκοπός των απελευθερώσεων παραμέν ει παντού η ίδια δηλ. τα απελευθερωμένα θηράματα έχουν ως στόχο, να αυξήσουν την κάρπωση των κυνηγών.

Στο σημείο αυτό υπενθυμίζεται ότι αρχικά οι απελευθερώσεις περδικιών, στην Κύπρο, γίνονταν αποκλειστικά τον Ιανουάριο με στόχο τα απελευθερωμένα περδίκια να ζευγαρώσουν, να φωλαιοποιήσουν και να αναπαραχθούν. Όμως από παρατηρήσεις τόσο των μελών της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας διαπιστώθηκε ότι η βιωσιμότητα τους ήταν μηδαμινή έως ελάχιστη και η συνεισφορά τους στην αύξηση του πληθυσμού, αμελητέα με αποτέλε σμα τα μέλη της ΚΟΚ & ΔΑΖ να αρχίσουν να εξασκούν πίεση για αλλαγή της περιόδου απελευθέρωσης. Λόγω των πιο πάνω ακολούθησαν μελέτες από τον τότε Λειτουργό της Υπηρεσίας Θήρας & Πανίδας Δρ. Ελευθέριο Χατζηστερκώτη όπου οι συγκεκριμένες μελέτες απέδειξαν τ α όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω.

Τα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω σε συνδυασμό με την αναμονή αποτελεσμάτων νέων μελετών επί του θέματος, είχαν ως αποτέλεσμα, κατά τη δεκαετία του ’90, η πιο πάνω μέθοδος, να τροποποιηθεί από τη Διαχειριστική Επιτροπή του Ταμείου Θ ήρας, η οποία ενεργώντας εκ του ασφαλούς προχώρησε σε αλλαγή της περιόδου απελευθέρωσης δηλ. το 75% των απελευθερώσεων διεξαγόταν τον Ιανουάριο με σκοπό τα απελευθερωμένα περδίκια να ζευγαρώσουν, να φωλαιοποιήσουν και να αναπαραχθούν ενώ το υπόλοιπο 25% πρ αγματοποιούταν κατά τη θερινή περίοδο, με σκοπό την άμεση κάρπωση τους, από τους κυνηγούς.

Στη συνέχεια κατά την περίοδο από το 1999 - 2004 (το 1999 οι απελευθερώσεις ήταν της τάξεως των 270 χιλ. περδικιών) η Διαχειριστική Επιτροπή του Ταμείου Θήρας τροπ οποίησε και πάλι την τακτική των απελευθερώσεων δηλ. το 25% των απελευθερώσεων να διεξάγεται τον Ιανουάριο και το υπόλοιπο 75% να πραγματοποιείται κατά τη θερινή περίοδο, αφού μετά από παρακολουθήσεις και εμπεριστατωμένες επιστημονικές μελέτες, που διενήρ γησε η Υπηρεσία μας, τα αποτελέσματα των οποίων συμφωνούσαν με παρόμοιες έρευνες στο εξωτερικό καθώς και με τη σχετική έρευνα του Δρ. Ελευθέριου Χατζηστερκώτη διαφάνηκε ότι, τα αποτελέσματα, όσον αφορά τα περδίκια που απελευθερώνονταν τον Ιανουάριο, δεν τα ήταν τα προσδοκώμενα.

Το 2005 η μέθοδος των απελευθερώσεων τροποποιήθηκε εκ νέου από τη Διαχειριστική Επιτροπή του Ταμείου Θήρας, έτσι ώστε όλος ο όγκος των απελευθερώσεων να διεξάγεται κατά την περίοδο, από την πρώτη Δευτέρα μετά την έναρξη του κυνηγίου της φάσας ( πρώτη Κυριακή μετά τις 15 Α υγούστου ) μέχρι και την ολοκλήρωση τους έτσι ώστε τα απελευθερωμένα περδίκια να προσαρμόζονται στο περιβάλλον, η φύση να απορροφά τα αδύναμα περδίκια και τα εναπομείναντα απελευθερωμένα περδίκια που θηρεύονται να είνα ι άριστα ποιοτικά, να είναι περισσότερα σε αριθμό και η συμπεριφορά τους να προσομοιάζει όσο γίνεται με αυτή των άγριων περδικιών.

Από την μέχρι σήμερα διαθέσιμη βιβλιογραφία επί του θέματος, τις μελέτες που διενήργησαν οι Λειτουργοί της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας στην Κύπρο έχει διαφανεί ότι όσο αυξάνεται η χρονική περίοδος που μεσολαβεί μεταξύ των απελευθερώσεων και της ημέρας έναρξης του κυνηγίου, το συνολικό κόστος του κάθε απελευθερωμένου περδικιού αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, αφού οι έλεγχοι πο υ διενεργούνται από τους θηροφύλακες καθώς και η παροχή τροφής στα περδίκια είναι συνεχής, μέχρι την έναρξη του κυνηγίου. Παράλληλα με παρόμοιο ρυθμό αυξάνονται και οι απώλειες των θηραμάτων από διάφορα αίτια π.χ καιρικές συνθήκες, φυσικοί εχθροί κλπ.

Πιο κάτω παρουσιάζονται αναλυτικά, οι παράγοντες που επηρεάζουν το κόστος απελευθέρωσης ανά περδίκι καθώς και φόρμουλα υπολογισμού του κόστους ανά απελευθερωμένο περδίκι.

Η μέθοδο ς γνωστή ως “ Put & Take ” η οποία ουσια στικά σημαίνει την απελευθέρωση θηραμάτων για όσο το δυνατό πιο γρήγορη κάρπωση τους με όσο το δυνατό λιγότερες απώλειες .

H μέθοδος “   Put & Take
” είναι μια πρακτική που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν και στην Κύπρο για απελευθερώσεις φασιανών, ορτυκιών και πε ρδικιών αλλά κατά την εφαρμογή της παρουσιάστηκαν πολλαπλά προβλήματα όπως π.χ.

1. Αντιδράσεις από τους κυνηγούς και το κοινό,

2. Μια τέτοια μέθοδος, για να εφαρμοστεί θα πρέπει το κυνήγι να επιτρέπεται καθημερινά έτσι ώστε τα θηράματα ν α καρπώνονται όσο το δυν ατό γρ ηγορότερα .

3. Η φύση δεν μπορεί να απορροφήσει τα αδύναμα θηράματα και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το κυνήγι δεν επιτρέπεται καθημερινά, είχε ως αποτέλεσμα οι κυνηγοί σε κάποιες περιπτώσεις, να θηρεύουν κακής ποιότητας θηράματα.

Μαζί με τα πιο πάνω θα πρέπει να ληφθεί υπόψη σχετική έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως για ζημιές που υπέστησαν οι καλλιέργειες γεωργού, από περδίκια, όσο και το ποσό των 10.000€ που πλήρωσε η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας ως εξώδικη ρύθμιση αγωγής που υποβλήθηκε από γεωργό κατά της Υπηρεσίας για παρόμοιο με το πιο πάνω, περιστατικό αφού και οι δύο πιο πάνω περιπτώσεις συσχετίστηκαν με απελευθερωμένα περδίκια κάτι που είχε ως απο τέλεσμα την επίρριψη ευθυνών στην Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας .

ΠΗΓΗ : Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας Κύπρου
Photo: Internet - gpeppas