Σύλληψη και μεταφορά πεδινών περδίκων για επανεγκατάσταση πληθυσμού... ΕΔΩ: Παρουσίαση στο 16o Δασολογικό Συνέδριο (pdf) Σύλληψη και μεταφορά πεδινών περδίκων για επανεγκατάσταση πληθυσμού Χ. K. Σώκος1 και Π. K. Μπίρτσας1,2 1Διεύθυνση Έρευνας & Τεκμηρίωσης, Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας & Θράκης (ΚΟΜΑΘ), Εθνικής Αντίστασης 173, 551 34 Θεσσαλονίκη, e-mail: sokos@hunters.gr 2Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Άγριας Πανίδας, ΤΕΙ Λάρισας, Τέρμα Μαυρομιχάλη, ΤΚ. 43100, Καρδίτσα Εκτεταμένη περίληψη Στην Ελλάδα οι απελευθερώσεις πραγματοποιούνται με εκτρεφόμενα θηράματα χωρίς τα αναμενόμενα αποτελέσματα (Σώκος κ.α. 2011). Ωστόσο η σύλληψη και απελευθέρωση αγρίων ατόμων έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας (Sokos κ.α. 2008). Σύμφωνα με πολλές έρευνες τα άγρια άτομα έχουν τουλάχιστον πενταπλάσια ικανότητα επιβίωσης και αναπαραγωγής σε σύγκριση με τα εκτρεφόμενα (Sokos κ.α. 2008). Η πρώτη επιτυχής προσπάθεια σύλληψης και μεταφοράς περδίκων υλοποιήθηκε στη Χαλκιδική κατόπιν εγκρίσεως από τη Δασική Υπηρεσία, με την επίβλεψη και χρηματοδότηση της ΚΟΜΑΘ και τη συμμετοχή του Εργαστηρίου Άγριας Πανίδας του ΤΕΙ Λάρισας. Στη χερσόνησο της Κασσάνδρας οι τελευταίες πέρδικες εντοπίζονταν μέχρι το 1984 στην περιοχή μεταξύ Φώκαιας και Κασσανδρείας. Τα τελευταία δύο έτη έχουν συλληφθεί 55 πεδινές πέρδικες από τη γειτονική περιοχή των Μουδανιών και έχουν απελευθερωθεί σε κατάλληλη περιοχή στο βόρειο τμήμα της χερσονήσου της Κασσάνδρας όπου προϋπήρχε πληθυσμός. Η συμμετοχή και συνδρομή εθελοντών κυνηγών του Κυνηγετικού Συλλόγου Κασσάνδρας ήταν καταλυτική. Ειδικότερα, τα βήματα που ακολουθήθηκαν ήταν η αρχική διερεύνηση και σύνταξη μελέτης: αξιολόγηση του ενδιαιτήματος, εκτίμηση αφθονίας αρπάγων στην περιοχή επανεγκατάστασης, εκτίμηση αφθονίας περδίκων στις περιοχές σύλληψης (ώστε να είναι εφικτή η αφαίρεση ατόμων χωρίς την πρόκληση επιπτώσεων), καταγραφή γεωργικών πρακτικών, συναντήσεις με κυνηγούς, επιλογή τεχνικών σύλληψης και μέτρων βελτίωσης του ενδιαιτήματος. Η μελέτη εγκρίθηκε ένα έτος μετά από την υποβολή της από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες. Ακολούθησε η δοκιμή και η εκπαίδευση πάνω στην τεχνική σύλληψης (θερμοκάμερα, απόχη, προβολείς, δίχτυα, κουτιά μεταφοράς). Το συνεργείο σύλληψης το αποτελούσαν ο υπεύθυνος δασολόγος – θηραματολόγος και ομοσπονδιακοί θηροφύλακες, όπως και εθελοντες κυνηγοί. Η διαδικασία σύλληψης ξεκινά κατά τη δύση με την προσπάθεια εντοπισμού των σημείων όπου πρόκειται να κουρνιάσουν οι πέρδικες από τα κρωξίματά τους. Εφόσον κατά την πρώτη αυτή προσέγγιση εντοπιστούν οι αγροί με τις κούρνιες, η περιοχή επιλέγεται για την επίσκεψη του συνεργείου. Στη συνέχεια το συνεργείο σύλληψης αναμένει να περάσουν δύο ώρες από τη δύση, πριν ξεκινήσει την προσπάθεια εντοπισμού και σύλληψης των πτηνών. Το 2012 συνελήφθησαν 23 πέρδικες σε 15 εξορμήσεις, μία θηλυκή πέρδικα πέθανε λόγω στρες. Το 2013 συνελήφθησαν 33 πέρδικες σε επτά εξορμήσεις, η επιτυχία σύλληψης αυξήθηκε λόγω απόκτησης της σχετικής εμπειρίας και του εντοπισμού περιοχών με μεγαλύτερη πυκνότητα περδίκων. Οι πέρδικες ζυγίζονταν, δακτυλιώνονταν και απελευθερώνονταν την ίδια νύχτα της σύλληψής τους, ώστε να περιοριστεί το στρες. Κόπρανα των περδίκων εξετάζονταν παρασιτολογικά. Στην περιοχή απελευθέρωσης ενημερώνονται κυνηγοί και γεωργοί (ταμπέλες, συναντήσεις), οι πέρδικες παρακολουθούνται με το άκουσμα κρωξιμάτων, γίνονται ρίψεις τροφής (σιτάρι) και σπορές, όπως και θηροφύλαξη. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Θήρας της Βρετανίας η προσπάθεια μπορεί να διαρκέσει μέχρι και πέντε έτη για να επιτευχθεί η εγκατάσταση βιώσιμου πληθυσμού (Buner και Aebischer 2008). Σχήμα 1. Συνεργείο σύλληψης περδίκων, από τα αριστερά: θερμοκάμερα για τον εντοπισμό των πτηνών τη νύχτα, ειδικά κατασκευασμένη απόχη και κατάλληλα διαμορφωμένος προβολέας.Figure 1. Team of trappers, from the left: thermal camera to identify birds at night, specially designed hand-held net and spotlight. Βιβλιογραφία Σώκος, Χ., Μπίρτσας, Π., Παπασπυρόπουλος, K., Κελεσίδου, Σ., Μπιλλίνης, Χ., 2011. Απελευθερώσεις ορνιθόμορφων στη βόρεια, κεντρική και νησιωτική Ελλάδα. 15ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο, Καρδίτσα 16–19 Οκτωβρίου 2011. Buner F., Aebischer N. 2008. Guidelines for re-establishing grey partridges through releasing. Game & Wildlife Conservation Trust, Fordingbridge. Sokos, C., Birtsas, P., Tsachalidis, Ε., 2008. The aims of galliforms release and choice of techniques. Wildl. Biol. 14(4): 412-422. ΠΗΓΗ : panida.gr Σύλληψη και μεταφορά πεδινών περδίκων για επανεγκατάσταση πληθυσμού στην Καρδίτσα... Συνεχίζεται για άλλα δυο χρόνια το ερευνητικό πρόγραμμα για την επανεγκατάσταση βιώσιμου πληθυσμού πεδινής πέρδικας  σε περιοχές του Νομού Καρδίτσας, με τη μέθοδο σύλληψης και απελευθέρωσης ατόμων από περιοχές των νομών Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής. Το πρόγραμμα υλοποιείται από ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής τον Καθηγητή Βιολογίας Άγριας Πανίδας, Περικλή Μπίρτσα, σε συνεργασία με τις Κυνηγετικές Ομοσπονδίες Μακεδονίας – Θράκης και Θεσσαλίας καθώς και τον Κυνηγητικό Σύλλογο Καρδίτσας, μετά από σχετική έγκριση της Διεύθυνσης Διαχείρισης Δασών του ΥΠΕΝ. Οι επεμβάσεις θα γίνουν σε περιοχές των Νομών Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής με τη μέθοδο σύλληψης 30 ατόμων και 10 αυγών και απελευθέρωσης τους στην  περιοχή του Ν. Καρδίτσας για τα έτη 2018 & 2019. Οι πέρδικες θα συλληφθούν με τη χρήση απόχης και τη βοήθεια απόλυτα ελεγχόμενων σκύλων δεικτών, θα τοποθετηθεί κατάλληλο δακτυλίδι και θα απελευθερωθούν άμεσα σύμφωνα με τους κανονισμούς για το χειρισμό πτηνών στην έρευνα. Οι ερευνητικές εργασίες πρέπει να εκτελεστούν με τη μεγαλύτερη δυνατή διασφάλιση των ειδών αναφοράς και των ενδιαιτημάτων τους από όχληση. Οι αρμόδιες Δασικές Αρχές θα παρακολουθούν και εποπτεύουν τη διαδικασία και θα επιβάλλουν, εφόσον ειδικοί λόγοι το απαιτήσουν, τυχόν συμπληρωματικούς όρους, για την αποφυγή ενδεχόμενης αρνητικής επίπτωσης στα οικοσυστήματα των περιοχών αρμοδιότητάς τους. Σύμφωνα με έρευνες τα άγρια άτομα που συλλαμβάνονται και απελευθερώνονται έχουν πολλαπλάσια ικανότητα επιβίωσης και αναπαραγωγής σε σύγκριση με τα εκτρεφόμενα και τα προβλήματα από νοσήματα και γενετική υποβάθμιση περιορίζονται. Το παράδειγμα της Χαλκιδικής Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που υλοποιείται προσπάθεια σύλληψης πεδινών περδίκων από μια περιοχή και μεταφορά σε άλλη, με σκοπό την επανεγκατάσταση βιώσιμου πληθυσμού. Επιτυχής προσπάθεια σύλληψης και μεταφοράς περδίκων πραγματοποιήθηκε στη Χαλκιδική, κατόπιν εγκρίσεως από τη Δασική Υπηρεσία, με την επίβλεψη και χρηματοδότηση της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας-Θράκης και τη συμμετοχή του Εργαστηρίου Άγριας Πανίδας του ΤΕΙ Λάρισας. Στη χερσόνησο της Κασσάνδρας οι τελευταίες πέρδικες εντοπίζονταν μέχρι το 1984. Το 2012 και 2013, μετά από κατάλληλη εκπαίδευση του συνεργείου σύλληψης, 55 πεδινές πέρδικες από τη γειτονική περιοχή των Μουδανιών συνελήφθησαν και απελευθερώθηκαν σε κατάλληλη περιοχή στο βόρειο τμήμα της χερσονήσου της Κασσάνδρας όπου προϋπήρχε πληθυσμός. Τα πτηνά αναπαράχθηκαν και συγκρότησαν τα πρώτα κοπάδια στην Κασσάνδρα μετά από 30 έτη. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τους θηραματολόγους του προγράμματος, η συμμετοχή και συνδρομή εθελοντών κυνηγών του Κυνηγετικού Συλλόγου Κασσάνδρας ήταν καταλυτική. ΕΠΑΝΩ-UP