Η κλιματική αλλαγή ωθεί τις πολικές αρκούδες στο... βρώμικο φαγητό

Καθώς οι πάγοι της Αρκτικής συρρικνώνονται, οι πολικές αρκούδες αναγκάζονται να αναζητήσουν την τροφή τους όλο και νοτιότερα, με αποτέλεσμα να εκτίθενται σε όλο και περισσότερες χημικές μολυσματικές ουσίες, όπως καταδεικνύουν τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης του πληθυσμού που ζει στην ανατολική Γροιλανδία.

Οι ερευνητές από διάφορα πανεπιστήμια και ιδρύματα της Γροιλανδίας, της Δανίας και του Καναδά, είδαν ότι τα τελευταία 30 χρόνια, οι πολικές αρκούδες καταναλώνουν σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό λοφιοφόρες και λευκότριχες γροιλανδικές φώκιες. Τα είδη αυτά ζουν πιο κοντά σε κατοικημένες και ανεπτυγμένες περιοχές, με αποτέλεσμα να έχουν στους ιστούς τους υψηλά επίπεδα μολυσματικών ουσιών, οι οποίες περνούν στις αρκούδες μετά την κατανάλωση.

Η μελέτη επικεντρώθηκε σε 310 αρκούδες, οι οποίες έπεσαν θύματα των Εσκιμώων Ινουίτ της Γροιλανδίας, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι μέσα στο διάστημα αυτό, η παρουσία δακτυλιοφόρων φωκιών – βασικού θηράματος των πολικών αρκούδων – στη διατροφή τους μειώθηκε σταδιακά κατά 42% για να αντικατασταθεί από τα προαναφερθέντα είδη.

Παρότι τα ζώα έμοιαζαν υγιή παρά την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών τους, η εξέταση των ιστών τους έδειξε υψηλότερα επίπεδα έμμονων οργανικών ρύπων, κάτι που καταδεικνύει ότι – αντιμέτωπες με την ασιτία – οι πολικές αρκούδες προτιμούν τη «βρώμικη» τροφή.

«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι οι αρκούδες χρησιμοποιούν τις υπο-αρκτικές φώκιες ως όλο και πιο σημαντική, αν και πιο μολυσμένη, πηγή τροφής», γράφουν οι επιστήμονες στη δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση Global Change Biology. «Η αλλαγή των διατροφικών τους συνηθειών ενδέχεται να έχει επιπτώσεις για την υγεία τους», προειδοποιούν.

Εκφράζουν ανησυχία ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί με τη συρρίκνωση των πάγων, τους οποίους χρειάζονται και οι φώκιες για να αναθρέψουν τα μικρά τους.

Οι πολικές αρκούδες, που χρησιμοποιούν το θαλάσσιο πάγο για να μετακινούνται, να κυνηγούν και να ζευγαρώνουν, αναγκάζονται να περνούν όλο και περισσότερο χρόνο στη στεριά. Αποτέλεσμα; Η επιβίωσή τους να εξαρτάται σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό από τα αποθέματα λίπους τους μέχρι η θάλασσα να ξαναπαγώσει, προς το τέλος του Νοεμβρίου.

Ερευνητές της Βρετανικής Εταιρείας Οικολογίας μελέτησαν τις πολικές αρκούδες του Χάντσον Μπέι, στον Καναδά, έναν από τους νοτιότερους πληθυσμούς. Προειδοποιούν ότι, καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει και οι πάγοι συρρικνώνονται, οι αρκούδες αυτές έχουν πλέον ελάχιστο χρόνο στη διάθεσή τους για να κυνηγήσουν, ενώ αρνητικά επηρεάζονται και η υγεία και οι ρυθμοί αναπαραγωγής τους.

Όπως γράφουν στην έκθεσή τους, στο Journal of Animal Ecology, οι αρκούδες έρχονται πλέον νωρίτερα στην ξηρά και την εγκαταλείπουν αργότερα λόγω της μείωσης των πάγων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να «επιβιώνουν οι παχύτερες», όπως αναφέρουν, καθώς μένουν για μεγαλύτερο διάστημα χωρίς τροφή και άρα εξαρτώνται από το απόθεμα λίπους τους.

Οι έρευνες επικεντρώθηκαν σε 109 θηλυκές πολικές αρκούδες και πραγματοποιήθηκαν σε δύο φάσεις, την περίοδο 1991-1997 και μεταξύ 2004 και 2009. Οι επιστήμονες τους τοποθέτησαν ειδικά κολάρα που δεν μπορούν να μπουν στις αρσενικές αρκούδες, καθώς ο λαιμός τους είναι φαρδύτερος από το κεφάλι τους και συνεπώς οι συσκευές θα έπεφταν. Επιπλέον, παρακολουθούσαν τη θέση και την ποσότητα των θαλάσσιων πάγων με τη βοήθεια δορυφορικών εικόνων.

Οι ερευνητές είδαν ότι η μετανάστευση του πληθυσμού από τη στεριά στη θάλασσα και το αντίστροφο είχε άμεση σχέση με την κατάσταση των πάγων της θάλασσας καθώς και με το πότε και πόσο γρήγορα έλιωναν και πάγωναν ξανά.

Παλαιότερες μελέτες έδειχναν ότι ο συγκεκριμένος πληθυσμός πολικών αρκούδων, στον Καναδά, έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία 20 χρόνια, αριθμώντας πλέον λιγότερα από 1.000 μέλη. Επιπλέον, οι αρκούδες είναι λιγότερο ανθεκτικές σε σχέση με το παρελθόν, ενώ έχει μειωθεί και ο αριθμός των μικρών τους που φθάνουν μέχρι την ενηλικίωση.

«Αυτές οι αλλαγές είναι ακριβώς ό,τι θα περίμενε κανείς να δει ως αποτέλεσμα ενός κλίματος που θερμαίνεται και ενδεχομένως εξηγούν τα συμπεράσματα άλλων μελετών», δήλωσε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Δρ. Σεθ Τσέρι από το πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα. «Οι αλλαγές που οφείλονται στο κλίμα και προκαλούν την πρόωρη τήξη των θαλάσσιων πάγων ή τον καθυστερημένο σχηματισμό τους ή και τα δύο, είναι πιθανό να επηρεάζουν γενικότερα την υγεία των πολικών αρκούδων στην περιοχή.»

Ζοφερό διαγράφεται το μέλλον για το ζώο-σύμβολο των πιθανών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με επιστήμονες, οι πολικές αρκούδες είναι καταδικασμένες να αφανιστούν εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα. Ένα από αυτά θα μπορούσε να είναι η μεταφορά στην Αρκτική φορτίων κρέατος φώκιας, προκειμένου οι αρκούδες να συντηρούνται σε παρατεταμμένες περιόδους χωρίς πάγο.

Σήμερα υπολογίζεται πως περίπου 20.000-25.000 πολικές αρκούδες ζουν σε πέντε χώρες που βρέχονται από τον Αρκτικό Ωκεανό: τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, τη Γροιλανδία, τη Νορβηγία και τη Ρωσία. Χωρίζονται σε 19 υποπληθυσμούς, εκ των οποίων μόλις ένας αυξάνεται. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης, τρεις είναι σταθεροί, οκτώ συρρικνώνονται, ενώ για τους υπόλοιπους δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία.

Στη νέα έκθεση, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Conservation Letters, επισημαίνεται ότι ενώ η τάση απώλειας του θαλάσσιου πάγου είναι σαφής, υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση από τη μία χρονιά στην άλλη, καθώς κάποιες αποδεικνύονται καλύτερες για τις πολικές αρκούδες και κάποιες χειρότερες από το μέσο όρο.

Οι 12 ερευνητές από χώρες της Αρκτικής διατυπώνουν την ανησυχία ότι «τα πρώτα εξαιρετικά δυσμενή έτη θα αποτελέσουν βραχυπρόθεσμα κρίσιμη πρόκληση για τη διατήρηση της πολικής αρκούδας... Ο υποσιτισμός σε κλίμακες που μέχρι πρότινος δεν είχαν παρατηρηθεί ενδέχεται να οδηγήσει σε καταστροφικές μειώσεις πληθυσμών και πολυάριθμες προκλήσεις διαχείρισης» της κρίσης.

Μεταξύ των δραστικών μέτρων που προτείνουν είναι ο προσωρινός εγκλεισμός πολικών αρκούδων σε ειδικούς χώρους, μέχρι οι καιρικές συνθήκες να είναι κατάλληλες για την επιστροφή τους στη φύση ή ακόμη και η μεταφορά τους σε βορειότερες περιοχές με επαρκή ποσότητα πάγου. Σε ακραίες περιπτώσεις, προτείνουν την ευθανασία πεινασμένων πολικών αρκούδων που δεν έχουν ελπίδες μεταφοράς ή επανεισαγωγής στο φυσικό τους περιβάλλον.

Ένα εξίσου «τραβηγμένο» σενάριο είναι η σίτισή τους από τους ανθρώπους, σε περιόδους χωρίς πάγο, ώστε οι αρκούδες να μην αναγκάζονται να αναζητήσουν τροφή σε κατοικημένες περιοχές απειλώντας τον ανθρώπινο πληθυσμό.

Οι επιστήμονες παραδέχονται ότι οι προτάσεις τους ακούγονται ακούγονται ακραίες, όμως εκτιμούν ότι οι πέντε χώρες που φιλοξενούν πληθυσμούς πολικών αρκούδων θα πρέπει να αρχίσουν να τις εξετάζουν, καθώς η υποχώρηση των πάγων απειλεί την ύπαρξή τους. «Έχουμε καλύψει την επιστημονική πλευρά του ζητήματος πολύ καλά, όμως οι πτυχές της πολιτικής και της διαχείρισης έχουν μείνει εγκλωβισμένες στο παρελθόν. Διαχειριζόμαστε τις πολικές αρκούδες στον Καναδά σαν να μην έχει αλλάξει τίποτε», δήλωσε ο Άντριου Ντεροσέ από το πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, ένας εκ των 12 συντακτών της έκθεσης. «Σε άλλες χώρες υπάρχει κινητικότητα σε κάποιες πτυχές της μελλοντικής διαχείρισης των πολικών αρκούδων, όμως αυτή ωχριά μπροστά στις πραγματικές αλλαγές που παρατηρούμε στο θαλάσσιο πάγο και στις ίδιες τις αρκούδες.»

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα μέτρα της διανομής τροφής και της μεταφοράς αρκούδων θα είναι αποτελεσματικά μόνο για όσο υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα ενδιαιτήματα, τα οποία ωστόσο αναμένεται να συρρικνωθούν κι άλλο χωρίς άμεση μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Υποστηρίζουν ότι ήδη ορισμένες κοινότητες, οι οποίες έρχονται όλο και συχνότερα σε επαφή με πεινασμένες –και επικίνδυνες- πολικές αρκούδες, ρωτούν για το ενδεχόμενο συγκέντρωσης πόρων με σκοπό τη σίτιση των ζώων.

Από naftemporiki.gr