Πολλοί θα αναρωτιούνται, τι είναι αυτό που κάνει τη βιοποικιλότητα τόσο σημαντική ώστε 193 χώρες να έχουν υπογράψει σχετική σύμβαση για τη διατήρησή της. Πολύ συνοπτικά, η βιοποικιλότητα:

Έχει μια ενδογενή οικονομική και κοινωνική αξία.
Προσφέρει πολλαπλά αγαθά και υπηρεσίες.
Διαχειριζόμενη αειφορικά αποτελεί ανεξάντλητη πηγή ανανεώσιμων φυσικών πόρων.
Είναι στενά συνδεδεμένη με την ανάπτυξη, την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων.
Αποτελεί κοινό αγαθό για όλη την ανθρωπότητα.
Η διατήρησή της αποτελεί ηθικό χρέος της κοινωνίας στο σύνολό της.

Εδώ και πολλά έτη, όσοι ασχολούνται με τη διατήρηση του περιβάλλοντος αναγνωρίζουν και συμμερίζονται τις ανωτέρω απόψεις. Γνωρίζουν επίσης ότι η βιοποικιλότητα απειλείται ολοένα και περισσότερα και ότι χάνεται πολύ γρήγορα. Τα δεδομένα δεν βοηθούν στο να είμαστε αισιόδοξοι. Για παράδειγμα, οι τελευταίες προβλέψεις, σε παγκόσμιο επίπεδο, για τη βιοποικιλότητα, διαπιστώνουν ότι δεν καταφέραμε να πετύχουμε ανακοπή της αρνητικής τάσης της βιοποικιλότητας, ενώ αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στα ακόλουθα δεδομένα:

Εκτιμάται ότι περίπου το ένα τέταρτο των φυτικών ειδών, παγκοσμίως, βρίσκεται σε κατάσταση αφανισμού (εξάλειψης).
Μεταξύ των ετών 1970 και 2006, η αφθονία των σπονδυλωτών ειδών μειώθηκε σχεδόν κατά το ένα τρίτο και η μείωση αυτή συνεχίζεται.
Τα φυσικά ενδιαιτήματα, στο μεγαλύτερο μέρος του Πλανήτη, συνεχίζουν να υποβαθμίζονται, τόσο σε έκταση, όσο και σε ακεραιότητα. Ο ευρύς κατακερματισμός και η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων αποτελεί σημαντική αιτία για την απώλεια της βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων.
Η συλλογική ευθύνη της ανθρωπότητας για την οικολογική υποβάθμιση του Πλανήτη συνεχίζει να αυξάνεται.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι φυσικό να εντείνεται η απόγνωση για τη βραδύτητα με την οποία προχωρά η ανθρωπότητα στην επιλογή και εφαρμογή μέτρων για τη διατήρηση και την αειφορική χρήση της βιοποικιλότητας. Τι είναι αυτό που συμβαίνει με τη βιοποικιλότητα;

Οι πιέσεις που ασκούνται στη βιοποικιλότητα είναι ποικίλες και ισχυρές. Η επίδρασή τους μπορεί να παρομοιασθεί με μία τεράστια χιονοστιβάδα που σαρώνει τα πάντα στο διάβα της, αλλά και με μια μικρή, αλλά διαρκής σταγόνα που διαβρώνει σταδιακά ακόμη και το πιο σκληρό πέτρωμα. Οι αρνητικές επιπτώσεις, προερχόμενες από πολλές πηγές, αθροίζονται και το αποτέλεσμα είναι εμφανές σε όλους: η βιοποικιλότητα χάνεται!

Ωστόσο, δεν είναι όλα αρνητικά. Σε κάθε περίπτωση, αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο οι αξίες της βιοποικιλότητας, τα αγαθά και οι υπηρεσίες που προσφέρει. Γνωρίζουμε ότι είναι σημαντικό να τη χρησιμοποιούμε αειφορικά για την εξασφάλιση μιας υψηλής ποιότητας ζωής για σήμερα και για αύριο. Επίσης, αρχίζει να γίνεται πλέον αντιληπτό ότι η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι μια ευθύνη μοιρασμένη σε όλους. Σιγά σιγά, όπως το νερό που διηθείται στο έδαφος μετά από τη βροχή, η αντίληψη αυτή αρχίζει να διαπερνά την κοινωνία. Ένα παράδειγμα, δίδουν τα ακόλουθα ορόσημα

Rio de Janeiro, Ιούνιος 1992. Υπογράφεται η Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τη βιοποικιλότητα, αφιερωμένη στο αντικείμενο της διατήρησης και αειφόρου χρήσης της βιοποικιλότητας και την ισομερή κατανομή των ωφελειών της. Σήμερα, αποτελεί μια σχεδόν παγκόσμια σύμβαση, με 193 συμβαλλόμενες χώρες. Το άρθρο 6 της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα απαιτεί από τα συμβαλλόμενα μέλη την επεξεργασία εθνικών στρατηγικών για τη διατήρηση και αειφορική χρήση της βιοποικιλότητας. Το ΕΚΒΥ, για λογαριασμό του ΥΠΕΧΩΔΕ επεξεργάσθηκε την Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα το 2009, η οποία τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση και είναι υπό υιοθέτηση.

Παράλληλα με την αργή διαδικασία ευαισθητοποίησης και συνειδητοποίησης των πολιτών πρέπει να προωθηθούν και να υλοποιηθούν μεγάλες βελτιώσεις σε ό,τι αφορά τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, όπως για παράδειγμα στις πολιτικές και τους κανόνες διατήρησης, στις επιστημονικές γνώσεις, τόσο για τα είδη, όσο και για τα οικοσυστήματα, για την κατάσταση διατήρησης ειδών και οικοσυστημάτων, τις πιέσεις και τις απειλές, στα μέτρα προστασίας και διατήρησης κ.λπ. Είναι αλήθεια ότι σήμερα γνωρίζουμε πολλά και έχουν γίνει πολλά, αλλά υπό το φως των διαθέσιμων δεδομένων, δεν στάθηκαν ικανά να ανακόψουν τις απώλειες της βιοποικιλότητας. Πού σφάλαμε και πού πέσαμε έξω;

Αν αναλύσουμε τις πέντε κύριες πιέσεις που, σε παγκόσμια κλίμακα, ασκούνται στη βιοποικιλότητα –απώλεια ενδιαιτημάτων, υπερεκμετάλλευση, ρύπανση, χωροκατακτητικά εξωτικά είδη και κλιματική αλλαγή– μπορούμε να αναζητήσουμε τις βασικές αιτίες που προκαλούν την απώλεια της βιοποικιλότητας. Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία με πολλαπλές αλληλεπιδράσεις.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, εάν επιθυμούμε να διατηρήσουμε τη βιοποικιλότητα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις απειλές. Αλλά για να αντιμετωπίσουμε τις απειλές, πρέπει να γνωρίζουμε την προέλευσή τους και τον βαθμό επίδρασής τους. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα πετύχουμε με υπομονή και επιμονή την ενσωμάτωση των στόχων και των μέτρων διατήρησης της βιοποικιλότητας με τρόπο φυσικό και οξυδερκή σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας και στις αντίστοιχες πολιτικές (γεωργική, τουριστική ανάπτυξη κ.λπ.).

Η διατήρηση της βιοποικιλότητας δεν είναι υπόθεση ολίγων ειδικών, είναι ευθύνη της κοινωνίας στο σύνολό της, γιατί όλοι επωφελούμαστε από τις αξίες και τις υπηρεσίες της και όλοι εξαρτόμαστε από αυτή. Χωρίς αμφιβολία, ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε είναι αυτός της ενσωμάτωσης της προσπάθειας διατήρησης της βιοποικιλότητας σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Με καλώς θεμελιωμένα επιχειρήματα και σαφείς στόχους και μέτρα, πρέπει να καταφέρουμε να επηρεάσουμε όλες τις ασκούμενες πολιτικές, ώστε σταδιακά να μειωθούν οι αρνητικές επιδράσεις τους και να συμβάλλουν, στο μέτρο που τους αναλογεί, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Αυτό σημαίνει συλλογική πρόκληση και προσπάθεια που πρέπει να προσεγγίσει μια καθολική προοπτική και μια ευρεία προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους κοινωνικούς παράγοντες και τους οικονομικούς τομείς.

Γι’ αυτό, ο σχεδιασμός αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο που μας επιτρέπει να θέσουμε κατά τρόπο συνεκτικό τους στόχους και τα μέτρα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Με αυτή τη φιλοσοφία πρέπει να δομήσουμε ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο διατήρησης της βιοποικιλότητας.

ΠΗΓΗ : ekby.gr