Το Πόρτο Κάγιο ήταν ένα ονομαστό κρησφύγετο πειρατών.

Αν τύχη και καμιά φορά καράβι να ξεπέση,
από τις αμαρτίες του στον τόπον τους να πέση,
Φραντζέσικο, Σπανιόλικο, Εγκλέζικον ή άλλο,
ή Τούρκικον, Μοσκόβικο, μικρό ή και μεγάλο,
καθένας το μεράδι του να πάρη γιε μου θέλει...
(Νικήτας Νηφάκης «Ιστορικά στιχουργήματα»

Ωστόσο, το όνομά του το πήρε από τα νέφη των ορτυκιών που έρχονται και σταθμεύουν στο πέρασμά τους προς τα νότια. Ήταν ο φημισμένος ορτυκότοπος της Μάνης και βασικός προμηθευτής των Γάλλων.

Γύρω από το ακρότατο Ταίναρο...  

Η σκληράδα του μανιάτικου τοπίου μπορεί να παραλληλίζεται με τα αδρά χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας των εδώ κατοίκων, αλλά οι πολυάριθμοι κόλποι και κολπίσκοι της Μάνης σίγουρα μπορούν να σας χαρίσουν αξέχαστες ώρες και ημέρες.

Οι κάτοικοι εδώ ασχολούνται με την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και την καλλιέργεια ελαιόδενδρων και καθώς συνεχίζουμε την εξερεύνηση της Μάνης, δάση πύργων ξεπροβάλλουν εδώ και εκεί...

Ας περιηγηθούμε τώρα σε μια διαδρομή, που δεν κλέβει σίγουρα τα φώτα της δημοσιότητας, εκεί όπου το φως του ήλιου και η αλμύρα της θάλασσας δεν αφήνουν έντονα τα σημάδια τους μόνο σε βράχους και πυργόσχημες κατασκευές, αλλά και σε ανθρώπινες φιγούρες με όνειρα υπαρκτά.

Αφού το ακρωτήριο Ταίναρο είναι το ακρότατο της ηπειρωτικής Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τότε τιμής ένεκεν το θεωρούμε σημειολογική αφετηρία μας, στη διεισδυτική μας κίνηση στην επικράτεια της Ανατολικής Μάνης.
Στην άκρη της μανιάτικης χερσονήσου βρίσκεται το Ακρωτήριο Ταίναρο, το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης. Το άγριο, σχεδόν απόκοσμο τοπίο του σε κάνει να νιώθεις δέος. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που οι Αρχαίοι Έλληνες ταύτισαν το Ταίναρο με την είσοδο του Κάτω Κόσμου. Μάλιστα, από το χωριό Κότρωνας μπορείτε να πάρετε καϊκάκι και να επισκεφθείτε τη σπηλιά του Άδη που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το λιμάνι του χωριού. Βαρκάρης δεν θα είναι προφανώς ο… Χάρος, μιας και όλοι ξέρουν ότι αυτός τραβάει το δικό του κουπί στον ποταμό Αχέροντα.

Στα και στο υπάρχει μία τρίδυμη παραλία με πλούσιες αμμουδιές, σίγουρα οι καλύτερες της Μέσα Μάνης. Εδώ στην πανέμορφη παραλία του Μαρμαρίου, αυτή την επίγεια Εδέμ και κόσμημα της Μάνης, την ακτή του Παραδείσου που πολλοί ανά την επικράτεια τοπικοί άρχοντες θα ζήλευαν να είχαν, χωρίς πλαστικές ανέσεις και οδικές επεμβάσεις...

Ακολουθούν και ακρωτήριο. Μια άγνωστη γωνιά της πατρίδας μας, εκπληκτική! Αρχαίες δεξαμενές λοιπόν και το μονοπάτι που ακολουθούμε μας βγάζει στον φάρο.

Το Πόρτο-Στέρνες είναι στο βάθος του απάνεμου κόλπου με τα εξωτικά γαλαζοπράσινα νερά του και το αρχαϊκό εκπληκτικό ψηφιδωτό μαραζώνει «αβοήθητο» στην ακτή...

Και πολύ βαθύτερα στον χρόνο να πλανάται η μορφή του Ταινάριου ανθρώπου, ίσως και παλαιότερου αυτού ...

Στο , ένα από τα ελάχιστα ελληνικά φιόρδ, το τοπίο σε μαγεύει αμέσως, ο δε επισκέπτης μπορεί να χαρεί το γαλήνιο ψαροχώρι σε όλες του τις εκφράσεις. Κάπου στη φαντασία μας ξεπετάγονται εδώ ορτύκια, αφού το Πόρτο-Κάγιο, το Port aux Cailles, δηλαδή «Κόλπος των Ορτυκιών», μας ανοίγεται διάπλατος.
Στην αρχαιότητα λεγόταν λιμένας ή όρμος "Ψαμμαθούς", εξ ου και "Ψαμαθιάς" όπως συνεχίζουν να τον αποκαλούν οι παλαιότεροι κάτοικοι της περιοχής. "Ψαμμαθούς" λοιπόν κατά την εποχή του Παυσανία και σήμερα ημιτουριστική τοποθεσία και ασφαλέστατο αγκυροβόλιο.

Λένε για τη Μάνη ότι το ψηλότερο δένδρο της είναι το θυμάρι, όμως εδώ ανακαλύψαμε και δένδρα ψηλά όπως είναι τα πλατάνια και εξωτικά όπως είναι οι μπανανιές!
Θα που πείτε τώρα ότι αυτοί οι δύο πανέμορφοι εκπρόσωποι της χλωρίδας του πλανήτη μας θέλουν νερό!

Αν λοιπόν απέναντι από το Πόρτο Κάγιο κινηθείτε στον μικρό δρομάκο για το Αχίλλειο και το κάστρο του με τον τεράστιο τοίχο, η μικρή πινακίδα που θα συναντήσετε θα σας πάει κατευθείαν προς την πηγή, με τρεχούμενα δροσερά νερά, σε περιβάλλον που θυμίζει ζούγκλα!

To ορτύκι

Το ορτύκι για τη Μάνη ήταν ένα ξεχωριστό θήραμα, το οποίο έθρεψε τις γενιές του χθες για αιώνες, αφού αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα εισοδήματα των Μανιατών.
Λόγοι κατεξοχήν οικονομικοί τους ανάγκασαν να φτιάξουν φτηνά εργαλεία, απλά όπλα με τα οποία συλλάμβαναν τα ορτύκια, αναπτύσσοντας της επιδεξιότητά τους στα χέρια.
Ένα απ’ αυτά τα όπλα ήταν η απόχη – ειδικής κατασκευής – την οποία την έφτιαχναν από νωρίς το καλοκαίρι.

Το κυνήγι αυτό γινόταν ως εξής: σχηματιζόντουσαν ολόκληρες ομάδες, οι λεγόμενες τραπέλες, που αποτελούνταν από άτομα από διάφορα χωριά με συγγενικούς δεσμούς συνήθως μεταξύ τους. Την τραπέλα αποτελούσαν 7-8 άτομα. Ο πιο επιδέξιος κυνηγός ήταν ο αρχηγός της τραπέλας.
Όταν έφταναν λοιπόν στον τόπο του κυνηγίου, οι κυνηγοί σχημάτιζαν ένα είδος παραλληλόγραμμου, στου οποίου τη μία μικρή πλευρά, παρατάσσονταν δύο καλοί κυνηγοί με τον αρχηγό στη μέση. Στις μεγάλες πλευρές του παραλληλόγραμμου παρατάσσονταν δύο κυνηγοί. Στις άλλες γωνίες του έστεκαν δύο ή και περισσότεροι κυνηγοί, που συνήθως ήταν γυναίκες και παιδιά.
Όταν έδινε λοιπόν το σινιάλο ο κυνηγός, η τραπέλα προχωρούσε και με διάφορες τρόπους, κάνοντας θόρυβο, ξεφώλιαζαν από τους θάμνους τα ορτύκια, τα οποία άλλα έπιαναν με τις απόχες και άλλα τα έδιωχναν προς την άλλη πλευρά της τραπέλας, όπου τα περίμεναν έτοιμα οι άλλοι κυνηγοί για να τα συλλάβουν με την απόχη.

Ο κυνηγός έπρεπε να ήταν γρήγορος και να χειρίζεται την απόχη με δεξιοτεχνία.
Την εποχή εκείνη, οι πλαγιές της Μάνης ήταν μοιρασμένες σε διάφορες οικογένειες. Το ίδιο οι ψαρότοποι και οι βοσκότοποι. Δεν υπήρχε περίπτωση να κυνηγήσει κανείς σε βοσκότοπο άλλης οικογένειας ή χωριού. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο μπορούσε να ξεσπάσει και πόλεμος ανάμεσα στις οικογένειες.
Στο τέλος του κυνηγίου γινόταν μοιρασιά ανάμεσα στα άτομα που συμμετείχαν στην τραπέλα. Τα ζωντανά ορτύκια τα έβαζαν στα ειδικά κλουβιά και ερχόντουσαν καράβια από τον Πειραιά ειδικά γι αυτό το λόγο και τα έπαιρναν. Η τελευταία καταγραφή τραπέλας ήταν γύρω στο 1970.

Από τότε η μορφή αυτή του παραδοσιακού κυνηγίου έχει αλλάξει. Τα ορτύκια του Σεπτέμβρη έχουν πολλούς θιασώτες με αποτέλεσμα οι περιοχές που συγκεντρώνουν τα μεταναστευτικά πουλιά να κατακλύονται σήμερα από κυνηγούς που περιμένουν τα περάσματα.
Η μέσα Μάνη δέχεται εκατοντάδες επισκέπτες κυνηγούς που μετά τις 10 Σεπτέμβρη ξεχύνονται στις πλαγιές της. Όσοι δεν έχουν καλά ντρεσαρισμένα σκυλιά καλύτερα να αναβάλλουν το ταξίδι τους.
Η μορφολογία του εδάφους, οι θάμνοι, τ’ αγκάθια κι η κοφτερή πέτρα, ταλαιπωρούν κυνηγούς και σκύλους με αποτέλεσμα όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι μ’ αυτό το είδος κυνηγίου να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν.
Τα περάσματα έχουν λίγο-πολύ στάνταρτ ημερομηνίες, τις οποίες γνωρίζουν καλά αυτοί που κυνηγούν τη συγκεκριμένη εποχή. Όπως είπαμε οι καιρικές συνθήκες παίζουν τον πιο σημαντικό παράγοντα για τη μετακίνηση των πουλιών. Οι βόρειοι άνεμοι είναι οι επικρατέστεροι που βοηθούν τις μετακινήσεις των πουλιών.

Πάντως, όσοι βρεθείτε τον Σεπτέμβρη στη Μάνη για να κυνηγήσετε ορτύκια, κινδυνεύετε να παρασυρθείτε από τη μαγεία του απέραντου γαλάζιου που απλώνεται μπροστά σας, που σε προκαλεί με το δικό του τρόπο να παρατήσεις όπλο και φυσίγγια και να βουτήξεις στα δροσερά του νερά.

Τελειώνοντας αυτό το μικρό οδοιπορικό στη μέσα Μάνη σας παροτρύνουμε να βρεθείτε εκεί και να απολαύσετε τη μοναδική αγριάδα του τοπίου και την απόκοσμη σχεδόν ηρεμία που σε μεταφέρει σε άλλες εποχές, συνδυάζοντας τις διακοπές σας με την αγαπημένη σας κυνηγετική δραστηριότητα.

Eπιμέλεια : ΚΥΝΗΓΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ
Photo : Ιντερνετ -gpeppas