Πτηνά: Είναι μια κατηγορία των σπονδυλωτών. Είναι δίποδα, θερμόαιμα, το σώμα τους καλύπτεται από φτερά, τα μπροστινά τους άκρα είναι τροποποιημένα σε πτέρυγες. Μερικά πουλιά, όπως οι πιγκουίνοι και οι στρουθοκάμηλοι, έχουν χάσει τη δύναμη της πτήσης.

Όλα τα πουλιά γεννούν αυγά. Επειδή (τα πουλιά) είναι θερμόαιμα, τα αυγά πρέπει να επωάζονται για να κρατηθεί το έμβρυο μέσα ζεστό, ή θα χαθεί.

Γνωρίστε το φτερωτό σας φίλο Εξωτερικά & Εσωτερικά. Υποχρέωση του υπεύθυνου ιδιοκτήτη κατοικίδιου πουλιού είναι να κάνει το καλύτερο δυνατόν για να του εξασφαλίσει καλή υγεία. Το πρώτο βήμα για να κρατήσετε το πουλί σε άριστη κατάσταση είναι να γνωρίσετε τα μέρη του σώματός του και να κατανοήσετε τη λειτουργία τους.

Τα πουλιά από άποψη φυσιολογίας διαφέρουν από οποιοδήποτε άλλο πλάσμα στη γη. Μολονότι τρώνε, πίνουν και αναπνέουν παρόμοια με εμάς, η μορφολογία, μέρη του σώματος & σχέσεις που διέπουν τα εσωτερικά όργανα, διαφέρουν. Το σώμα τους διακρίνεται σε 4 τμήματα: κεφάλι, λαιμό, κορμό και ουρά. O σκελετός είναι ελαφρύς και στέρεος. Το στέρνο είναι καλά ανεπτυγμένο και σχηματίζει την τρόπιδα. Σε ορισμένα είδη απουσιάζει, στο μέσον αυτά τα είδη έχουν ένα μοναδικό οστό. Ο λαιμός δυσανάλογα μακρύς και ευκίνητος, για υποβοήθηση συλλογής τροφής και της αιώρησης στον αέρα. Θα εξετάσουμε τα μέρη που απαρτίζουν τα πτηνά, ξεκινώντας από την εξωτερική ανατομία.

Εξωτερική Ανατομία

• Ράμφος – Beak: Αποτελεί επέκταση της γνάθου, καλύπτεται από κερατίνη, ίδια ουσία με τα νύχια μας. Χρησιμοποιείται για τη συλλογή - λήψη τροφής, την άμυνα απέναντι σε εχθρούς, την αναρρίχηση, την τακτοποίηση των φτερών, την εξόντωση παρασίτων που τυχόν ζουν σε αυτά. Επίσης χρησιμοποιείται για το τραγούδι, για τη συλλογή - μεταφορά και τοποθέτηση υλικών της φωλιάς, τη σίτιση νεοσσών κ.ά. Η μορφή του ράμφους είναι ανάλογη του είδους της τροφής με την οποία τρέφεται το πτηνό. Στο πάνω μέρος του βρίσκονται τα ρουθούνια.

• Μάτια - Eyes: Δεν είναι τυχαία η φράση "μάτι αετού". Τα πουλιά έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένη όραση καλύτερη από την όραση των θηλαστικών, και ακριβή εικόνα. Το μάτι τους φέρει δεκάδες υποδοχείς κυττάρων, rods & cones, (έντονο φως - έγχρωμη όραση ή αμυδρό φως), που μεταφέρουν την εικόνα που βλέπει. Για να δώσουμε μια ιδέα του πόσο έντονη είναι η όρασή τους, οι άνθρωποι συνήθως έχουν ~200.000 από αυτά τα κύτταρα ανά χιλιοστό στα μάτια τους, ενώ ορισμένα πτηνά, ιδιαίτερα τα αρπακτικά, έχουν 5πλάσια. Το χελιδόνι, ενώ πετά ταχύτατα, βλέπει και συλλαμβάνει με απαράμιλλη ευστοχία ιπτάμενα έντομα. Οι οφθαλμικές κόγχες είναι βαθιές και ευρείες. Τα πτηνά έχουν δύο ωχρές κηλίδες στον αμφιβληστροειδή, μία κεντρική και μία πλάγια. Οι κεντρικές κηλίδες επιτρέπουν την πλάγια όραση, ενώ οι πλευρικές την πρόσθια και κυρίως στο πεδίο της διόφθαλμης όρασης. Στα νυκτόβια αρπακτικά

Τύποι φτερών: Καλυπτήρια, που προεκτείνονται και πέραν του σώματος και χρησιμοποιούνται κατά την πτήση.
Πτίλα, οι μαλακοί θύσανοι κάτω από τα κυρίως φτερά. Δεν φέρουν άγκιστρα, είναι άφθονα στο στήθος και στην κοιλιά και ο ρόλος τους είναι η διατήρηση της θερμότητας του σώματος. Τριχόπτερα, είναι τριχοειδή εκφυλισμένα φτερά με ασθενικό κάλαμο που φέρει στο άκρο του θύσανο μικρών μυστάκων. Ανάλογα με το είδος, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, τα φτερά των πτηνών πέφτουν (πτερόρροια) και ξαναφυτρώνουν άλλα.

Τα φτερά βοηθούν και στον έλεγχο θερμοκρασίας του σώματος των πουλιών. Αποτελούν ένα πανάλαφρο sleeping bag στις εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες της φύσης.

Χρωματισμός φτερών: Ποικίλλει. Μπορεί να είναι ενιαίος (ομοιομορφία, μονοχρωμία), να διαφέρει της ραχιαίας επιφάνειας από της κοιλιακής ή σε άλλα μέρη του σώματος, να υπάρχουν στίγματα, κηλίδες, γραμμώσεις κλπ. Ο χρωματισμός του νεαρού ατόμου διαφέρει από του ενηλίκου, του αρσενικού από του θηλυκού, μπορεί να ομοιάζει με το χρωματισμό του περιβάλλοντος….

Παρά την προσοχή με την οποία τα πουλιά περιποιούνται τα φτερά τους, φθείρονται και αντικαθίστανται 1-2 φορές το χρόνο. Αλλαγή φτερώματος (molting)

• Πόδια - Feet: Το άκρο του ποδιού και η κνήμη διαφέρουν ανάλογα με το είδος. Γενικά τα πόδια, τα δάκτυλα και τα νύχια είναι διαμορφωμένα έτσι ώστε να επιτρέπουν στο πουλί να απογειώνεται, να προσγειώνεται, να αναρριχάται, να κρατιέται από αυτά, να περπατά….. Δεδομένου ότι τα πουλιά περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους κουρνιάζοντας, τα πόδια καλύπτονται με σκληρότερο δέρμα από αυτό, του υπολοίπου σώματος. • Ουρά - Tail: Κατά τη διάρκεια της πτήσης, η ουρά του πουλιού ενεργεί σαν πηδάλιο κατεύθυνσης. Οι μυς της ουράς, επίσης, διευκολύνουν τη διαστολή των πνευμόνων για παροχή επιπλέον αέρα, όταν χρειάζεται. Στη βάση της ουράς βρίσκονται ελαιώδεις αδένες (τακτοποίησης), ((Ουροπυγικός αδένας)) • Πρωκτός – Anus: Mέσω του οποίου αποβάλλονται τα περιττώματα.

Εσωτερική Ανατομία Πτηνών

Εκτός από τα μέρη του σώματος των πουλιών, τα παρόμοια με τα δικά μας, υπάρχουν και διαφορετικά, που καλό είναι να γνωρίζουμε.

• Εγκέφαλος - Μυαλό - Brain: Δεν είναι λάθος να τον αποκαλούμε εγκέφαλο. Τα πουλιά είναι πραγματικά εξαιρετικά ευφυή πλάσματα, όπως κάθε ιδιοκτήτης πουλιών έχει διαπιστώσει. Και ποτέ δεν σταματούν να μας εκπλήσσουν με την ικανότητά τους για μάθηση.

• Σπονδυλική Στήλη - Spinal Column: Όπως όλα τα σπονδυλωτά, και τα πουλιά έχουν σπονδυλική στήλη κατά μήκος του σώματός τους, που περιβάλλει τον ευαίσθητο νωτιαίο μυελό. Ο νωτιαίος μυελός αποτελεί μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος και, στην ουσία, λειτουργεί ως "αγγελιοφόρος" του εγκεφάλου. Όταν το πουλί αποφασίζει ότι θέλει να μετακινηθεί, ο νωτιαίος μυελός μεταβιβάζει το μήνυμα από τον εγκέφαλο προς το αντίστοιχο μέρος του σώματος, προκαλώντας την κίνηση.

Η σπονδυλική στήλη των πτηνών έχει ακαμψία. Οι περισσότεροι σπόνδυλοι, εκτός από τους αυχενικούς, είναι συνοστεωμένοι τόσο μεταξύ τους μέσω πρόσθετων οστέινων κατασκευών που ονομάζονται αγκιστροειδείς σχηματισμοί, όσο και με την πυελική ζώνη. Σχηματίζουν ένα σκληρό, άκαμπτο, αλλά ελαφρύ πλέγμα για τη στήριξη των ποδιών και τη σταθερότητα της πτήσης. Για να συμβάλλουν στην απαραίτητη για την πτήση σταθερότητα, οι πλευρές συντήκονται με τους σπονδύλους, την πυελική ζώνη και το στέρνο. Το στέρνο διαθέτει μια μεγάλη και λεπτή, οστέινη κατασκευή (τρόπιδα) που επιτρέπει την πρόσφυση των ισχυρών πτητικών μυών.

Στην ικανότητα του πετάγματος των πουλιών συντελεί: - H διαμόρφωση των άνω άκρων με την ανάπτυξη των πτερύγων (άνω άκρα) που βοηθούν στο πέταγμα. - H μορφολογία των οστών αυτή καθ’αυτή (πνευματικά οστά), καθώς και - Η ανάπτυξη / διαμόρφωση του σκελετού τους (συνοστεώσεις), συμβάλλοντας στην μείωση του ειδικού βάρους του σώματος.

• Τραχεία - Trachea: Ο μακρύς σωλήνας που εκτείνεται από το λαιμό του πουλιού μέχρι τους πνεύμονες, και μεταφέρει τον καθαρό αέρα για την αναπνοή του. Η σύριγγα (φωνητικό όργανο) βρίσκεται στο σημείο ένωσης της τραχείας με τους βρόγχους.

• Οισοφάγος - Esophagus: Είναι ο στενός σωλήνας που μεταφέρει τα τρόφιμα από το στόμα στο στομάχι, όπου αποθηκεύονται μέχρι να αφομοιωθούν.

• Πνεύμονας - Lung: Όπως στους ανθρώπους, οι πνεύμονες των πουλιών χρησιμεύουν στην παροχή αέρα στην κυκλοφορία του αίματος. Η ανάπτυξη αποτελεσματικού αναπνευστικού συστήματος επέτρεψε την εξέλιξη της πτήσης στα πουλιά. Λόγω του υψηλού μεταβολισμού κατά την πτήση τα πουλιά έχουν αυξημένες ανάγκες οξυγόνου. Ο αερισμός των πνευμόνων γίνεται με τη βοήθεια αεροθυλάκων. Σ’αυτούς αποθηκεύεται ο αέρας, και διοχετεύεται στους πνεύμονες, εξασφαλίζοντας συνεχή ροή καθαρού οξυγόνου.

Οι πνεύμονες των πουλιών παίρνουν καθαρό αέρα κατά τη διάρκεια και της εκπνοής και της εισπνοής.

• Πρόλοβος - Crop: Ο πρόλοβος είναι μια διεύρυνση στο κάτω τμήμα του οισοφάγου που χρησιμεύει ως χώρος αποθήκευσης. Όπως ο σκίουρος αποθηκεύει την τροφή στα μάγουλα, τα πουλιά αποθηκεύουν την τροφή στον πρόλοβό τους. Αποτελείται από στρώσεις μυϊκού ιστού, που κρατούν και μαλακώνουν την τροφή μέχρι να είναι έτοιμη να μεταφερθεί στο στομάχι.

• Στομάχι - Gizzard: Στα πτηνά περιλαμβάνει (εκτός από τον πρόλοβο) αδενώδες στόμαχο, μυϊκό ιστό. Χρησιμοποιείται για να αλέσει την τροφή του πουλιού σε πολτό, ο οποίος στη συνέχεια περνά στο έντερο. Επειδή τα πουλιά δεν έχουν δόντια, οι τροφές που χρειάζονται μάσηση υφίστανται επεξεργασία στον προστόμαχο. Ο μυώδης προστόμαχος επενδύεται με κεράτινες πλάκες που χρησιμεύουν για να «αλέθουν» την τροφή. Για να διευκολύνουν τη λείανση της τροφής τα πουλιά καταπίνουν άμμο, χαλίκια και άλλα σκληρά αντικείμενα που αποθηκεύουν στον προστόμαχο. • Νεφρά - Kidneys: Φιλτράρουν το νερό και τις ουσίες που δεν είναι απαραίτητες στον οργανισμό και αποβάλλονται. Πάνω στα νεφρά τα αρσενικά πτηνά έχουν 2 όρχεις εσωτερικά και τα θηλυκά την ωοθήκη.

• Καρδιά - Heart: Όπως στον άνθρωπο, η καρδιά του πουλιού χωρίζεται σε τέσσερις θαλάμους και χρησιμεύει για να μεταφέρει πλούσιο σε οξυγόνο αίμα σε όλο το σώμα. Τα πουλιά είναι υψηλής ενέργειας, και η καρδιά τους χτυπάει πολύ πιο γρήγορα από των θηλαστικών. Μερικά είδη πουλιών έχουν καρδιακή συχνότητα μεγαλύτερη από 500 παλμούς/min.

• Συκώτι - Liver: Το συκώτι λειτουργεί σαν φίλτρο, και απαλλάσει το σώμα του πουλιού από τοξίνες.

• Ουρητήρας - Ureter: Σωλήνας που εκτείνεται από το νεφρό στην κλοάκη, και επιτρέπει την αποβολή των περιττωμάτων (αζωτούχα απόβλητα, ουρικό οξύ & ημιστερεά ούρα) του πουλιού. Τα περιττώματα δια των ουρητήρων καταλήγουν στην αμάρα ή κλοάκη, τελικό τμήμα του πεπτικού συστήματος. Στην κλοάκη επίσης καταλήγουν και οι γεννητικοί αγωγοί του θηλυκού (ουροποιητικό και γεννητικό του σύστημα).

• Έντερα - Intestines: Το έργο τους είναι η χώνεψη της τροφής που διοχετεύεται σ’αυτά από το στομάχι, απορροφώντας τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το πουλί. Μετά την πέψη, τα περιττώματα καταλήγουν στον πρωκτό (Rectum), από τον oποίο αποβάλλονται.

ΠΗΓΗ: http://en.wikipedia.org/wiki/Bird_anatomy - http://birds.about.com/od/birdhealth...danatomy_2.htm - http://birds.about.com/od/birdhealth/a/birdanatomy.htm