Αχ πέρδικα
ανέβηκα σε μια πλαγιά
αχ πέρδικα αχ πέρδικα
με την δροσιά μια αυγούλα
γραμμένη πέρδικά μου

Κι' άκουσα λάλημα μ ' αχό
αχ πέρδικα αχ πέρδικα
στις φτέρες της ραχούλας
γραμμένη πέρδικά μου

Και τα πουλάκια ερωτώ
αχ πέρδικα αχ πέρδικα
ποιο ' ναι το πέρασμά σου
γραμμένη πέρδικά μου

Να κάτσω αντίκρυ να σε'δω
αχ πέρδικα αχ πέρδικα
στα βρόχια να σε πιάσω
γραμμένη πέρδικά μου .

Η πολύχρονη έρευνα που πραγματοποίησε στα βουνά της Ρούμελης το επιστημονικό επιτελείο της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Στερεάς Ελλάδας, αποτελεί αυτή τη στιγμή τη μοναδική μελέτη για τον πληθυσμό της ορεινής πέρδικας στη χώρα μας, που αναγνωρίζεται... και υιοθετείται διεθνώς.
Σε πρώτο «πλάνο», η μελέτη καταγράφει αναλυτικά τα αναπαραγωγικά ζευγάρια και τους πληθυσμούς της ορεινής πέρδικας στους διάφορους βιότοπους και σε διαφορετικές υψομετρικές κλίμακες της Στερεάς Ελλάδας..
Τι διαπίστωσε, όμως, η έρευνα επί του πεδίου που για επτά ολόκληρα χρόνια πραγματοποίησαν οι επιστήμονες της Δ΄ ΚΟΣΕ, με τη βοήθεια θηροφυλάκων και συνεργείων κυνηγών που καταμετρούσαν τα ζευγάρια και τα σχηματισμένα κοπάδια;

Μόνο στα βουνά της Στερεάς Ελλάδας υπολογίστηκε ένας συνολικός αριθμός... 31.000 αναπαραγωγικών ζευγαριών νωρίς την άνοιξη, ενώ οι καταμετρήσεις των κοπαδιών κατά τις δύο τελευταίες εβδομάδες του Αυγούστου έδειξαν έναν πληθυσμό που κινείται γύρω στα 122.000 πουλιά. Αν ληφθεί υπόψη πως οι βιότοποι της «γκρέκα» στη Στερεά αποτελούν το 25% μόνο των ενδιαιτημάτων του είδους στο σύνολο της επικράτειας, ο αναπαραγόμενος πληθυσμός της ορεινής πέρδικας στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 121.000 ζευγάρια!

Οι καταμετρήσεις στη Στερεά Ελλάδα έδειξαν ότι οι ορεινές πέρδικες είχαν παρουσία σε υψόμετρα μεγαλύτερα των 400 μέτρων, με λίγες εξαιρέσεις σε χαμηλότερες ζώνες (η χαμηλότερη περιοχή καταγραφής της αναπαραγωγής του είδους, είναι τα 120 μέτρα)...
Οπως είναι φυσικό, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού το είδος παρουσιάζει σημαντικά υψηλότερες πυκνότητες, ενώ η πληθυσμιακή πυκνότητα της πετροπέρδικας αυξάνεται... όσο αυξάνει και το υψόμετρο! Ωστόσο, οι μετρήσεις απέδειξαν πως το υψόμετρο επιδρά σημαντικά μόνο κατά την περίοδο του καλοκαιριού, γιατί κατά την περίοδο της άνοιξης, η πυκνότητα της πέρδικας δεν παρουσιάζει διαφορές μεταξύ χαμηλών και μεγαλύτερων υψομέτρων.
Από την άλλη, πάντως, η επίδραση του υψομέτρου στην πυκνότητα των πουλιών, είναι κάτι που χρήζει διεξοδικότερης έρευνας... Οπως σημειώνεται στη μελέτη, ο αυξημένος πληθυσμός πέρδικας το καλοκαίρι στα μεγαλύτερα υψόμετρα (1.000 έως 2.000 μέτρα), πιθανώς να οφείλεται στην επίδραση των αρπακτικών στις φωλιές και τα νεαρά πουλιά, που είναι... εντονότερη στα χαμηλά περδικοτόπια! Στις ζώνες των χαμηλότερων υψομέτρων τα πυκνά είναι περισσότερα, κάτι που ευνοεί το πετροκούναβο, τη νυφίτσα και την αλεπού...
Αντιθέτως στα αλπικά -πάνω από τη ζώνη του έλατου- οι άρπαγες εμφανίζουν μικρότερους αριθμούς, οπότε και οι απώλειες σε φωλιές και νεοσσούς είναι μικρότερες.
Υπενθυμίζεται ότι μια μελέτη του 2002 είχε δείξει πως το 72% των φωλιών της πέρδικας σε χαμηλά υψόμετρα, είχαν... καταστραφεί από κουνάβια και νυφίτσες!
Τα αναπαραγόμενα ζευγάρια στα βουνά της Ρούμελης εκτιμώνται σε 31.000, ενώ ο πληθυσμός του είδους είναι σταθερός τόσο εντός των Καταφυγίων Αγριας Ζωής όσο και στις ελεύθερες για το κυνήγι περιοχές...
Μια μείωση της πληθυσμιακής πυκνότητας παρατηρήθηκε κατά το 2010, κάτι που πιθανώς να αποτελεί ένδειξη για μια κυκλικότητα στις πληθυσμιακές διακυμάνσεις της πετροπέρδικας! Η ίδια διακύμανση είχε παρατηρηθεί και σε έρευνα που είχε γίνει στις Δολομιτικές Αλπεις, προσδιορίζοντας μια κυκλικότητα 4 έως 7 ετών στον πληθυσμό της πετροπέρδικας (ωστόσο, για να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα, απαιτείται να αναλυθούν δεδομένα περισσότερα των 7 ετών).

Στις τελευταίες δεκαετίες οι βιότοποι της παρουσιάζουν σοβαρή συρρίκνωση, λόγω διαφόρων ανθρωπογενών επιδράσεων στα φυσικά οικοσυστήματα. Το φάσμα των αιτιών που ευθύνονται για τα παραπάνω φαινόμενα είναι ευρύ χωρίς μέχρι σήμερα να έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά η συμμετοχή και το μέγεθος της έντασης τους στην πληθυσμιακή μείωση της πέρδικας.

Σήμερα συνήθως τα κοπάδια αποτελούνται από τα ζευγάρια και τα μικρά τους καθώς και από ζευγάρια που δεν είχαν επιτυχημένη αναπαραγωγή.
Η κοινωνική τους οργάνωση με τη μορφή του κοπαδιού αυξάνει τις πιθανότητες να επιβιώσουν τα άτομα που το απαρτίζουν, διότι επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των αρπακτικών.
Χαρακτηριστικό στοιχείο της συμπεριφοράς του είδους είναι το κελάηδημα νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα.

Πέρα από τη λήψη της τροφής ασχολούνται και αρκετή ώρα με τη περιποίηση του φτερώματος τους και με τα αμμόλουτρα. Κατά τη διάρκεια της νύχτας κουρνιάζουν σε ανοιχτά σημεία του εδάφους.

Στις μέρες μας που πλέον  οι δρόμοι φτάνουν και στην πιο ψηλή κορφή για πολλούς και διάφορους λόγους όπως , μαντριά, κινητή τηλεφωνία, ΟΤΕ, αιολικά πάρκα με ανεμογεννήτριες και πολλά άλλα σύγχρονα καλούδια της ηλεκτρονικής εποχής που ζούμε …
Αυτοί οι δρόμοι , που έδωσαν εύκολη πρόσβαση ακόμη και από απλά ΙΧ αυτοκίνητα στις κορυφές των μεγάλων και μικρών βουνών της χώρας, ακόμη και στα τελευταία λημέρια της πέρδικας εκτός ελαχίστων μικρών εξαιρέσεων , όπως η μεγάλη «διαφήμιση» από τον ειδικό τύπο , γραπτό και ηλεκτρονικό, για την πέρδικα και το κυνήγι της, μας έκαναν «όλους» περδικοκυηνγούς..

Ειδικά στην έναρξη και τις πρώτες επιτρεπόμενες μέρες του κυνηγιού της , σε όποια κορυφή βουνού που είναι ενδιαίτημα περδίκων και να πάς νομίζεις ότι πρόκειται για κυνήγι ορτυκιού σε πέρασματα και όχι πέρδικας , τόσα πολλά είναι τα αυτοκίνητα πάνω στο βουνό
Έχω δει περιπτώσεις 5-10 αυτοκινήτων παρκαρισμένων δίπλα δίπλα σε ένα μόνο σημείο μίας πλαγιάς …
. Υπολογίστε τώρα ότι και το κάθε αυτοκίνητο έχει φέρει από 2-3 κυνηγούς ,κάντε την αριθμητική πράξη και φανταστείτε τι κυνήγι θα γίνει αφού όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα βγουν να κυνηγήσουν το ίδιο βουνό και τις ίδιες πλαγιές …

Λογικό είναι λοιπόν η πίεση στην πέρδικα να είναι πάρα πολύ πιο έντονη και τα πουλιά πιο πονηρεμένα και επιφυλακτικά και οι ικανότητες διαφυγής εξελιγμένες στο έπακρο ειδικά σε τέτοιες καταστάσεις

Τα υπάρχοντα κοπάδια σε τέτοια μέρη αν δεν έχουν υποστεί πολλά εκπαιδευτικά η πρόωρο παράνομο κυνήγι , μπορεί να υποστούν τεράστιες απώλειες , αφού κυνηγιούνται παντού και υπάρχουν συνεχώς μάτια που παρακολουθούν τα πάντα και τις βλέπουν oπου και να πάνε πάνε να κρυφτούν και οπου υφίστανται εύκολη μεγάλη 'ήττα ' που υπό κανονικές συνθήκες δεν θα γινόταν συνήθως η αν θέλετε δεν θα ήταν τόσο εύκολο να γίνει …
Αυτό το σκηνικό όμως γίνεται μόνο για μια , δύο άντε τρείς κυνηγετικές ημέρες , μετά οι συμπεριφορές των εναπομεινάντων πουλιών αλλάζουν , και τα κοπάδια πια είναι πάρα πολύ επιφυλακτικά και πονηρά , οι συμπεριφορές τους αλλάζουν όπως και η μέχρι τώρα καθημερινή ρουτίνα τους …
Tελικά όσα πουλιά καταφέρνουν να επιβιώσουν , ειδικά αυτά που έχουν νεαρή ηλικία και ήταν άπειρα σε αυτές τις επικίνδυνες καταστάσεις , τώρα επου έμαθαν πάνω στο δικός τους "πετσί " αλλα και των συντρόφων τους το κυνήγι ,τώραξέρουν πολύ καλά το παιχνίδι του …στρίβειν δια του τροχάδην το οποίο πια εφαρμόζουν κατά βούληση και τάχιστα ....
Μαθαίνουν να αποφεύγουν τις συναντήσεις με κυνηγούς και σκύλους και χρησιμοποιούν το πέταγμα ως έσχατο μέσο διαφυγής και μάλιστα 100 και 200 μέτρα μπροστά από τους σκύλους που μένουν "παγωτό" απέναντι σε τέτοιες συμπεριφορές αυτοάμυνας και ακόμη χειρότερα στον παραμικρό θόρυβο να πετάνε κατ ευθείαν για άλλα μέρη ...

Γράφει ο δάσκαλος Άγγελος Ποιμενίδης στα κυνηγετικά απομνημονεύματα του .
Στα καλά καθούμενα δεν πετάει η πέρδικα»,. «Ζόρισμα θέλει. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που δίχως ζόρισμα πετάει το κοπάδι και προδίδεται: Όταν το νερό είναι μακριά από το καταφύγιο της πέρδικας και είναι χαμηλά, στη ρεματιά, οι πέρδικες δεν κατεβαίνουν περπατητά στο νερό, παρά πετάει όλο το κοπάδι προς τη ρεματιά δίχως κρότους και φασαρίες. Ποιος δίνει το σύνθημα για την ταυτόχρονη και οργανωμένη αυτή κάθοδο είναι  άγνωστο.. Υπάρχει, λένε, αρχηγός υπάρχει συνεννόηση μεταξύ τους, έχουν γλώσσα τα ζώα που εμείς δεν καταλαβαίνουμε. Όταν το περδικοτόπι είναι φτωχό σε τροφή και άβολο για περπάτημα ή όταν υπάρχει ένα μακρινό χωράφι, τριφύλλι, αμπέλι, από τον περδικότοπο, το κοπάδι, ορισμένη ώρα και θαρρείς τυποποιημένα, εξορμά πετούμενα προς το χώρο της βοσκής, προσγειώνεται και βόσκει βουβά και ζαρωμένα. Η επιστροφή όμως γίνεται συνήθως, περπατιστά, όταν υπάρχει χρόνος για σεργιάνι και για βοσκή άλλων φαγώσιμων. Αλλιώς πάλι το κοπάδι πετάει ομαδικά προς το καταφύγιο, κάνοντας και σταθμούς, γιατί οι πέρδικες προς την ανηφοριά μόνο σε μεγάλα ζόρια πετούν»..

Το πιο σημαντικό όπλο άμυνας για την πέρδικα, μετά το πέταγμα, είναι το «ποδάρωμα».  Οι περισσότεροι περδικοκυνηγοί  έχουν  δει μια πέρδικα ή ένα κοπάδι να φεύγει μπροστά από τα πόδια τους  εντελώς αθόρυβα και με ταχύτητα …σπρίντερ.  Αυτή λοιπόν η επιλογή της διαφυγής με τα πόδια και όχι με φτερούγισμα είναι που τρελαίνει τα περδικόσκυλα και  πολλές φορές τα αφοπλίζει…

Η πέρδικα έχει μεγαλύτερη  …αυτοεκτίμηση για τα πόδια της παρά για τα φτερά της. Τα φτερά την προδίδουν ενώ αντίθετα  τα πόδια την καλύπτουν. Η πέρδικα όμως ξέρει πότε πρέπει να αποδράσει από τον τόπο της. Δεν την ενοχλούν οι τσοπαναραίοι και τα γιδοπρόβατα. Μπορεί να συνυπάρχει με τα …τσελιγκάτα χωρίς κανένα πρόβλημα και μάλιστα να νοιώθει ασφάλεια κοντά τους. Μπορεί να κρίνει με πολλή γνώση και να ξεχωρίσει τους ενοχλητικούς από τους επικίνδυνους.

Ετσι ακριβώς , αντιδρά η πέρδικα αρχικά και το έχω επιβεβαιώσει προσωπικά με τα μάτια μου πολλές φορές και ισχύει και για την ορεινή πέρδικα αλλά και για την νησιώτικη που νε μεν έχουν διαφορές συνηθειών αλλά έχουν και πολλές ομοιότητες ειδικά όταν κινδυνεύουν από κάποιο θηρευτή ……

Εχω δει λοιπόν πέρδικες να κάθονται ακίνητες στα δύο πέντε - δέκα μετρα μέτρα κοντά μου και εγώ να μην μπορώ να τις δω αν δεν φέρμαρε ο σκύλος ώστε να μου δείξει που να κοιτάξω ...
Τότε μόνο καταφέρνω να εντοπίζω κάποιες από αυτές και πάλι με πολύ δυσκολία ...
Το καταπληκτικό είναι ότι αν ο σκύλος είναι πολύ σταθερός και εσύ ο ίδιος δεν κάνεις απότομες κινήσεις και το σπουδαιότερο αν δεν κοιτάξεις απ ευθείας στα μάτια κάποια πέρδικα , τότε θα δεις πράγματα θαυμαστά για αυτά τα υπέροχα πουλιά …
Θα δεις ξαφνικά γύρο σου να κινούνται γκρίζες σκιές έρποντας , όπως το λέω έρποντας προσπαθώντας έτσι να μην τις αντιληφθείς …
Μόλις δε φθάσουν σε μία απόσταση που θεωρούν ασφάλειας , τότε θα δεις κεφάλια να σηκώνονται και να σε παρατηρούν και αναλόγως τις δικιές σου αντιδράσεις θα αντιδράσουν και αυτές …

Δεν σπαταλάει εύκολα την έσχατη επιλογή της, το πέταγμα, η πέρδικα. Το κρατάει για το τέλος. Πρώτα όμως θα προσπαθήσει να φύγει τρέχοντας χωρίς να δώσει καν την ευκαιρία της οπτικής επαφής με τον κυνηγό και τον σκύλο του..

Αν λοιπόν κάτσεις ήσυχος θα τις δεις να απομακρύνονται με τάξη και ησυχία αθόρυβα μέχρι να χαθούν από τα μάτια σου..

Αν κάνεις μικρές κινήσεις θα τις δεις να γίνονται ένα με το χώμα και έρποντας πάντα να προσπαθούν να απομακρυνθούν από το οπτικό σου πεδίο …

Αν κινηθείς προς το μέρος τους και καταλάβουν ότι τις έχεις εντοπίσει οπτικά , τότε αρχίζουν να τρέχουν γρήγορα να απομακρυνθούν από σένα και αν επιμείνεις μία μία απογειώνονται γρήγορα για να φύγουν μακριά σου σε λημέρια πιο ασφαλή …

Όλα αυτά δεν θα τα δεις ποτέ αν όπως ήδη είπα τις κοιτάξεις κατ ευθείαν στα μάτια η ο σκύλος δεν έιναι σταθερός στην φέρμα η κάνεις θόρυβο , τότε σηκώνονται και με την μία και πετάνε μακριά …

Μία πάλι για μένα πολύ ενδιαφέρουσα και απόλυτη ασφαλής συμπεριφορά για αυτές απ όπου πήρε και τον τίτλο του αυτό το αρθρακι είναι η εξής …

Το πρωί μετά την κούρνια και το λάλημα στις ψηλές βραχώδεις με χορταράκι πλαγιές συνήθως , αν ακούσουν τον παραμικρό θόρυβο η αισθανθούν την οποιαδήποτε ενόχληση η απειλή , με την μία φεύγουν ακόμη και μέσα στα σκοτάδια και πάνε σε ειδικά μέρη που μόνοι αυτές γνωρίζουν , εντελώς ασφαλή για αυτές σε απόκρημνες πλαγιές η γκρεμούς που έχουν «μπαλκόνια» απροσπέλαστα από τον άνθρωπο …

Αυτά τα μπαλκόνια έχουν εξοχές όπως είπα σε γκρεμούς η σε απότομες πλαγιές που δεν υπάρχει πρόσβαση σε αυτές σε οτιδήποτε που δεν έχει φτερά ώστε να πετάει …
Συνήθως αυτές οι εξοχές αποτελούνται από πέτρα και χόρτο καμία φορά και από μερικά αυτοφυή φυτά του τόπου που τους παρέχουν κάλυψη και μερικές φορές τροφή και νερό που υπάρχει στους καρπούς-βλαστούς η φυλλώματα τους…

Εκεί παραμένουν ασφαλής μέχρι να αισθανθούν ότι πέρασε ο κίνδυνος , ακόμη και ολόκληρη την ημέρα άμα τους παρέχετε νερό και φαγητό έστω και σε μικρές ποσότητες και ξανανεβαίνουν στα κλασσικά λημέρια τους μόνο για την βραδινή κούρνια τους που πάντα γίνεται σχετικά ψηλά και σε καθαρά μέρη , ώστε να αισθάνονται ασφάλεια την νύχτα αφού κοιμούνται η μία δίπλα κολλητά σχεδόν στην άλλη , όλο το κοπάδι μαζί …

Ολα αυτά που περιέγραψα , είναι κάποια από τα αντίμετρα τους στην συνεχή πίεση που τους εξασκεί ο άνθρωπος και δεν είναι η φυσιολογική τους συμπεριφορά …

Αυτά τα «σκηνικά» συμπεριφορών , έχουν και επίπτωση στις ίδιες και όχι καλή …
Όπως καταλαβαίνετε μπορεί το κοπάδι να σώζετε έτσι αλλά από την άλλη λόγω του περιορισμένου χώρου άρα και τροφής , δεν τρέφονται καλά, δεν αποπαρασιτονωνται καλά , δεν ξεδιψάμε καλά και δεν κάνουν πολλά άλλα πράγματα απαραίτητα για την σωστή ευζωία τους και μακροβιότητα τους σαν κοπάδι, με τελική επίπτωση αν συνεχιστεί αυτό για μεγάλα διαστήματα την εξασθένηση τους , που θα επιφέρει αρρώστιες , ίσως και θανάτους στα μέλη του κοπαδιού…
Επίσης επηρεάζει πάρα πολύ και την απαγωγικής τους περίοδο , αφού λόγω έλλειψης καλής σίτισης πιθανόν να περιορίζονται και οι γέννες και με αποτέλεσμα τελικό την μείωση του αριθμού των περδίκων στα κοπάδια της περιοχής …

Προσωπικά θεωρώ αυτό σκηνικό που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι , ένα από τους βασικούς λόγους στο ότι δεν βλέπουμε βελτιώσεις αριθμητικές αλλά και ευζωίας των περδίκων σε κάποια μέρη …

Συνεχίζεται

Επιμέλεια.-Διαμόρφωση
gpeppas

Βιβλιογραφία .:
ΑΓΕΛΛΟΣ ΠΟΜΕΝΙΔΗΣ
ΔΚΟΣΕ
ΚΥΝΗΓΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ