Η ΜΕΘΟΔΟΣ της απελευθέρωσης των Φασιανών από κλωβούς Εξοικείωσης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η απελευθέρωση των Φασιανών από πυρήνες προσαρμογής δεν είναι η καλύτερη επιλογή μεθόδου. Αυτό συμβαίνει σε περιο­χές που είναι φτωχές σε κάλυψη και θέσεις κουρνιάσματος ή όταν ο κίνδυνος από τα αρπακτικά πουλιά είναι εξαιρετικά μεγάλος ενώ τα εδαφόβια αρπακτικά είναι υπό αυστηρό έλεγχο.

Σε αντίθεση με τη μέθοδο που παρουσιάσαμε, των πυρή­νων προσαρμογής, οι φασιανοί μπορούν να απελευθερωθούν από κλωβούς εξοι­κείωσης σε οποιαδήποτε ηλικία, λόγω του ότι δεν απαιτείται κοπή των πρωτευ­όντων φτερών. Η απελευθέρωση επίσης γεννητόρων, πριν ή στην αρχή της αναπαραγω­γικής περιόδου, πρέπει να γίνεται από κλωβούς εξοικείωσης και όχι από πυρή­νες. Η μέθοδος αυτή είναι όμοια με την μέθοδο της απελευθέρωσης των περδί­κων, που σε προηγούμενο κεφάλαιο περιγράψαμε.

Κίνδυνοι από τα αρπακτικά

Σε περιοχές που αφθονούν τα αρπακτικά πτηνά η απελευθέρωση με τη μέθοδο του κλωβού εξοικείωσης ίσως είναι καλύτερη επιλογή. Τα διάφορα είδη γερα­κιών, κίρκων, ικτίνων, βαρβακίνων κ.τ.λ. αφθονούν σε πολλές περιοχές της Ελλά­δος και είναι δυνατό να προκαλέσουν μεγάλες απώλειες στα νεαρά πτηνά. Το Διπλοσάινο, μπορεί να αφαιρεί νεαρούς Φασια­νούς μέχρι και οκτώ (8) εβδομάδων με τακτικό και μονότονο ρυθμό. Τα περισσό­τερα αρπακτικά είδη έχουν μικρά περίπου στα τέλη του καλοκαιριού και ένας πυ­ρήνας με νεαρούς φασιανούς είναι ακαταμάχητος πειρασμός ακόμα και για ορι­σμένα νυκτόβια όπως ο Χουχσυριστής.

Όλα τα είδη των αρπακτικών πτηνών είναι προστατευόμενα από τον Νό­μο, έχουν ένα σημαντικότατο οικολογικό ρόλο και για αυτό θα πρέπει να εξα­σφαλιστεί ότι οι φασιανοί δεν είναι ευάλωτοι στις επιθέσεις τους.

Οι ενδεικνυό­μενοι τρόποι για την μείωση του κινδύνου είναι η ύπαρξη άφθονης και κατάλλη­λης κάλυψης μέσα στον πυρήνα προσαρμογής και η χρήση απωθητικών μέσων ή η χρήση κλωβών εξοικείωσης. Εάν τελικά χρησιμοποιηθεί κλωβός εξοικείωσης, η έκταση, που αυτός θα περιλαμβάνει, θα πρέπει να είναι σχετικά μικρή για πρα­κτικούς λόγους. Μεγάλοι θάμνοι και δένδρα , είναι πολύ δύσκολο να εμπεριέχονται σε τέτοιους κλωβούς . Γι' αυτό και αν εισβάλει ένα εδαφόβιο αρπακτικό σε τέτοιο κλωβό, οι απώλειες θα είναι πάρα πολύ μεγάλες. Σε περιοχές, όπου αλε­πούδες, κουνάβια, αγριόγατες, νυφίτσες ή άλλα εδαφόβια αρπακτικά είναι άφθονα, ίσως είναι ιδιαίτερα διακινδυνευμένη η χρήση κλωβών εξοικείωσης Παρ' όλα αυτά όμως, η σωστή κατασκευή του κλωβού σε συνδυασμό με έλεγχο των αρπακτικών με όλα τα επιτρεπόμενα από το Νόμο μέσα, θα προστα­τέψει ικανοποιητικά τα πουλιά και θα μειώσει τον κίνδυνο από τα μεγαλύτερα θηλαστικά σε λογικά επίπεδα .

Μέγεθος της απελευθέρωσης

Λόγω του ότι οι διαστάσεις ενός κλωβού εξοικείωσης υποχρεωτικά μειώνονται, διότι είναι σκεπαστός, η απόφαση που θα πρέπει να ληφθεί όσον αφορά την κα­ταλληλότερη μέθοδο απελευθέρωσης, εξαρτάται και από τον αριθμό των Φασια­νών, που επιθυμούμε να απελευθερώσουμε. Η απελευθέρωση μεγάλου αριθμού πουλιών από μικρούς κλωβούς, αυξάνει το στρες των πουλιών και την πιθανότητα εκδήλωσης κανιβαλισμού. Γι' αυτό και αν θέλουμε να απελευθερώσουμε πολλούς νεαρούς Φασιανούς προς τα τέλη του καλοκαιριού, η μέθοδος των πυρήνων προ­σαρμογής ενδείκνυται και είναι μάλλον οικονομικότερη.

Η δυνατότητα κουρνιάσματος

Το μεγάλο πλεονέκτημα των πυρήνων προσαρμογής είναι η δυνατότητα που πα­ρέχεται στα νεαρά πτηνά να μαθαίνουν να κουρνιάζουν εκτός του εδάφους. Μι­κρά δένδρα και ψηλοί θάμνοι, όταν υπάρχει η δυνατότητα, μπορούν να παρέχουν κάποια κάλυψη σε ένα κλωβό εξοικείωσης, έτσι ώστε οι συνθήκες να προσομοιά­ζουν με τις συνθήκες του πυρήνα. Σε περιοχές, όπου δεν υπάρχουν δένδρα, για να κουρνιάσουν τα πουλιά είναι προτιμότερο να κατασκευάσουμε κλωβό εξοικείωσης. Είναι γεγονός όμως, ότι οι νεαροί φασιανοί που κουρνιάζουν στο έδαφος είναι εξαιρετικά ευάλωτοι στα εδαφόβια αρπακτικά και γι' αυτό θα πρέπει να γίνεται μεγάλη προσπάθεια για τον καλό πληθυσμιακό έλεγχο των αρπακτικών πριν και μετά την απελευθέ­ρωση.

Απελευθέρωση φασιανών σε εκτεταμμένες καλλιέργειες και σε αραι­ούς θαμνώνες.

Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν λίγα δένδρα με αρκετές καλλιέργειες και θαμνώνες από καρποφόρα είδη, που έχουν αρκετές δυνατότητες να κρατήσουν φασιανούς. Ίσως να είναι δύσκολο να χρησιμοποιήσουμε σε αυτές τις συνθήκες ένα μεσαίου μεγέθους πυρήνα προσαρμογής και να τον σκεπάσουμε με διχτυωτό. Σε αυτά τα ανοικτά τοπία οι νεαροί φασιανοί είναι ευάλωτοι στα αρπα­κτικά πτηνά και η προστασία που θα τους παρέχει η οροφή είναι απαραίτητη . Μια άλλη δυνατότητα γι' αυτούς τους τόπους, είναι να απελευθερωθούν οι φασιανοί σε πυρήνα προσαρμογής που βρίσκεται σε γειτονική και κατάλληλη πε­ριοχή, σε ηλικία 6-8 εβδομάδων. Όταν εγκλιματισθούν μετά τρεις ή τέσσερις εβδομάδες, αλλά όσο ακόμα ζουν μέσα ή κοντά στον πυρήνα, ορισμένα πουλιά πιάνονται και απελευθερώνονται στην ανοιχτή περιοχή, όπου ο πυρήνας προσαρ­μογής είναι ακατάλληλος. Αυτή η τεχνική μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρή­σιμη για περιοχές στις οποίες δεν έχουμε την δυνατότητα να εγκαταστήσουμε κλωβό ή πυρήνα.

Κατασκευή του κλωβού εξοικείωσης

Συνήθως, οι κλωβοί εξοικείωσης είναι αρκετά μικροί, ώστε να ανακατασκευάζο­νται κάθε χρόνο και να αποσυναρμολογούνται, μόλις η απελευθέρωση ολοκλη­ρωθεί. Έχει σημασία να χρησιμοποιηθούν ελαφριά υλικά, όπως ξύλο κ.τ.λ. και όχι τσιμέντο ή άλλο υλικό που δεν είναι δυνατό να μετακινηθεί και προσβάλλει το φυσικό τοπ ίο.

Οι πλευρές του κλωβοί! πρέπει να κατασκευασθούν από σύρμα με βρό­χους μικρής διαμέτρου, πρέπει να φροντίσουμε οι γωνιακοί στύλοι να είναι στα­θερά και ισχυρά πακτωμένοι στο έδαφος και να μπορούν να αντέξουν το βάρος της οροφής (σύρματος επικαλυμμένου με πλαστικό), ιδιαίτερα εάν επικρατούν συχνά στην περιοχή ισχυροί άνεμοι.

Εκεί που το σύρμα των πλευρών του κλωβού συναντά το έδαφος, ένα περι­θώριο 30αη, πρέπει να διαμορφώνεται παράλληλα και ακόμα λίγο σύρμα να μπαίνει μέσα στο έδαφος. Έτσι θα μειωθεί ο κίνδυνος να σκάψουν τα αρπακτικά και να μπουν στον κλωβό. Εάν αυτό δεν είναι πρακτικά δυνατό, τότε μεγάλες πέ­τρες, βράχια ή κορμοί δένδρων πρέπει να τοποθετηθούν πάνω στο επιπλέον σύρ­μα, κάτι που είναι καλύτερο από το τίποτα. Σε τέτοιους κλωβούς, λόγω του κινδύ­νου μεγάλων απωλειών από την είσοδο αρπακτικών, οι ειδικές επανείσοδοι για τα πουλιά δεν ενδείκνυνται.

Ένας κλωβός εξοικείωσης μπορεί να περιλαμβάνει τμήμα καλλιέργειας και ορισμένους θάμνους, αλλά σπάνια το βαθμό κάλυψης που μπορούμε να περι­λάβουμε με τον πυρήνα προσαρμογής . Γι' αυτό και αρκετά σκέπαστρα θα πρέπει να τοποθετηθούν. Επίσης, μια σειρά από μπάλες άχυρο κατά μήκος της πλευράς που φυσούν συνήθως άνεμοι, θα προσφέρουν στα πουλιά την κατάλληλη προστα­σία από τον καιρό. Μία άλλη δυνατότητα είναι να σκεπαστεί με τσίγκινη οροφή ή ξύλο ένα τμήμα του κλωβού ή να κατασκευασθεί ένας κλειστός χώρος μέσα στον κλωβό.

Το κυρίως τμήμα της οροφής πρέπει να είναι από διχτυωτό, μαλακό υλικό, αλλά και ασφαλές από τυχόν προσπάθεια νυφίτσας ή άλλου αρπακτικού να το σχίσει και να εισχωρήσει μέσα. Εάν το διχτυωτό της οροφής είναι από σκληρό υλικό, υπάρχει η πιθανότητα τα πουλιά συνεχώς να τραυματίζονται, όπως θα πε­τούν προς τα επάνω, όταν ενοχλούνται. Συνήθως, το μέγεθος του διχτυωτού, που θα χρησιμοποιηθεί για την οροφή, είναι και ο περιοριστικός παράγοντας για το μέγεθος του κλωβού.

Μετά την ολοκλήρωση της απελευθέρωσης, το διχτυωτό της οροφής και ο κλωβός θα πρέπει οπωσδήποτε να μαζεύονται και να αποθηκεύονται. Εάν αυτό δε γίνει, θα τσακιστεί από τους ανέμους ή ακόμα χειρότερα από το χιόνι. Μπορεί όμως να παραμείνει, εάν θέλουμε να λειτουργήσει σαν παγίδα για να μεταφέρουμε τα πουλιά σε άλλη περιοχή.

Εάν η απελευθέρωση αρχίσει μέσα σε λίγες ημέρες, ένας κλωβός με 10 τε­τραγωνικά μέτρα εμβαδόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απελευθέρωση πε­ρίπου 40-50 πουλιών. Αυτός ο αριθμός μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί ανάλογα με το χρόνο που θα απαιτηθεί να μείνουν τα πουλιά μέσα στον κλωβό. Όσο μεγα­λύτερο χρονικό διάστημα κρατηθούν τα πουλιά στον κλωβό, τόσο περισσότερος χώρος για κάθε πουλί απαιτείται.

Επίσης η ποσότητα και η ποιότητα της κάλυψης είναι ένας ακόμα παράγο­ντας. Εάν πάλι ο κλωβός χρησιμοποιηθεί και για την απελευθέρωση δεύτερης ομάδας πουλιών και δεν υπάρχει ο χρόνος ή η δυνατότητα να μετακινηθεί ο κλω­βός μεταξύ των απελευθερώσεων, πάλι μεγαλύτερος χώρος απαιτείται για κάθε πουλί.

Παρ' όλα αυτά, εάν υπάρχει συνωστισμός των πουλιών, μια ελαφριά κοπή των ραμφών και ένας καυτηριασμός των πληγών, πριν αυτά αφεθούν στον κλωβό, θα μειώσει τον κίνδυνο τροφοπενίας και ραμφισμάτων των ουρών. Όπως και προηγουμένως εντοπίσαμε, το αδύνατο σημείο των κλωβών εξοικείωσης είναι τα εδαφόβια αρπακτικά. Γι' αυτό και απαιτείται αυστηρός έλεγχος του πληθυσμού τους με οποιοδήποτε επιτρεπτό απ' το Νόμο τρόπο και η χρήση κάθε δυνατού αποτρεπτικού μέσου. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, χρησι­μοποιούν με ικανοποιητικά αποτελέσματα ζεύγος ηλεκτροφόρου σύρματος περι­μετρικά του κλωβού, σε 30οιη περίπου απόσταση από τον κλωβό και σε ακτίνα 30-40 πι ένα δεύτερο ζεύγος ηλεκτροφόρου σύρματος για την προστασία των πτηνών που θα επιστρέφουν έξω από τον κλωβό για να τραφούν.

Μέθοδος Απελευθέρωσης

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία κλωβών που χρησιμοποιούνται τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη για την απελευθέρωση των Φασιανών. Όλες οι μέθοδοι που εφαρμόζονται παρέχουν στα πουλιά μια περίοδο αιχμαλωσίας μέσα στον κλωβό, μετά την οποία, σταδιακά, απελευθερώνονται μέσα σε χρονικό διάστημα από ορισμένες ημέρες έως και μήνα ή περισσότερο. Η τεχνική της απελευθέρωσης φασιανών από κλωβό εξοικείωσης είναι παρόμοια με την τεχνική, που σε προη­γούμενο κεφάλαιο περιγράψαμε, για την απελευθέρωση της Νησιωτικής πέρδι­κας, κατά την οποία (απελευθέρωση) υπάρχει έλεγχος του αριθμού των πουλιών που απελευθερώνονται σε κάθε στάδιο.

Δύο πόρτες στις αντίθετες πλευρές του κλωβού, κατασκευασμένες έτσι ωστε να φθάνουν μέχρι κάτω στο επίπεδο του εδάφους, θα διευκολύνουν αρκετά την απελευθέρωση. Αφού θα ανοίξουμε την μια πόρτα, θα τρέξουμε από την αντί­θετη γωνία και όσο το δυνατό πιο ήσυχα θα πρέπει να οδηγήσουμε ένα αριθμό πουλιών σιγά - σιγά έξω από τον κλωβό. Κατάλληλα κατανεμημένες ταΐστρες και ποτίστρες, πρέπει να βρίσκονται τόσο μέσα όσο και έξω από τον κλωβό και μάλι­στα του ίδιου τύπου που είχαν συνηθίσει τα πουλιά κατά την περίοδο της αιχμα­λωσίας τους.

Ένα από τα μυστικά της επιτυχίας είναι ο αριθμός των πουλιών, που κάθε φορά θα βρίσκεται μέσα και έξω από τον κλωβό. Παρ' όλο που οι Φασιανοί δε σχηματίζουν κοπάδια, τα πουλιά που θα παραμείνουν στον κλωβό ασκούν και την πιο ισχυρή δύναμη για να «κρατήσουν» τα πουλιά που βρίσκονται έξω κοντά του.

Όλα τα πουλιά πρέπει να έχουν απελευθερωθεί, όσο το δυνατό συντομό­τερα, στην αρχή της αναπαραγωγικής περιόδου ή αν πρόκειται για ελεύθερη στο κυνήγι περιοχή, ένα μήνα πριν αρχίσει η κυνηγετική περίοδος. Εάν ο κλωβός χρησιμοποιηθεί και για δεύτερη ομάδα πουλιών, τα πρώτα πουλιά θα πρέπει να έχουν απελευθερωθεί μέχρις ενός, αλλιώς τα μεγαλύτερα πουλιά θα εκδιώξουν και ίσως τραυματίσουν τα νεαρότερα.

Όταν όλα τα πουλιά θα έχουν φύγει από τον κλωβό", καλό είναι να συνεχί­ζουμε να τροφοδοτούμε τις εξωτερικές ταΐστρες και ποτίστρες ώστε τα πουλιά να μπορούν να τις επισκέπτονται ελεύθερα. Ποτέ δεν πρέπει να αφήνουμε την πόρτα ανοιχτή με το διχτυωτό του κλωβού στη θέση του. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια θανατηφόρα παγίδα.

Τελειώνοντας πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτές οι περιγραφές των μεθό­δων απελευθέρωσης είναι μόνο οι γενικές αρχές, οι οποίες χρησιμοποιούνται επιτυχώς σε άλλες χώρες. Υπάρχουν όμως και πάρα πολλές εναλλακτικές μορφές κλωβών καθώς και ποικιλία μεθόδων), μερικές από τις οποίες μπορούν να είναι πιο αποτελεσματικές σε συγκεκριμένη περιοχή

Πέππας Γιώργος

Bιβλιογραφία
Παναγιώτης Ν. Καμπουρογλου