Initial

Τρυγόνι

Back

Τα τρυγόνια την εποχή των περασμάτων !

Τα τρυγόνια άμα ξεφωλιάσουν και ξεπετάξουν τα γιαβριά τους, αλλάζουν χαρακτήρα και τρόπο ζωής. Κανονικά ως τα τέλη Ιουνίου πρέπει να γίνει αυτό, γιατί από το θερινό ηλιοστάσιο και πέρα τα αποδημητικά αρχίζουν και ανησυχούν. Καταλαβαίνουν ότι ο καθ1 αυτό χρόνος της αναπαραγωγής τους πήρε την κάμψη. Ξηραίνονται και οι πρασινάδες, λιγοστεύουν και τα νερά των λαγκαδιών. M' αυτό όμως δεν θέλω να πω ότι κόπηκε πέρα ως πέρα η ορμή της αναπαραγωγής τούς. Πολλά ζευγάρια που δεν πέτυχαν την πρώτη γέννα, εξαιτίας της καταστροφής της φωλιάς τούς ξαναγενούν μέσα στον Ιούνιο και στις αρχές Αυγούστου ακόμα, τα ερωτομανή. Πολλοί χήροι που έχασαν την συντρόφισσα τους από κάποιον εχθρό, γίνονται ξέφρενοι γυναικομανείς και επικίνδυνοι γυναικοθήρες... Καταφεύγουν σε άνομα μέσα, σαν τους ανθρώπους που παραβιάζουν κανόνες και καθεστώτα. Τολμούν να τα βάλουν με τα άπειρα ζευγαράκια των γιαβριών και αποσπούν με αδιάντροπη μάχη, από τους νεαρούς το άβουλο ταίρι. «Βις ποιέντις», το πράμα! Και τα καταφέρνουν, αφού μαδήσουν τον ανήμπορο μπουνταλά. Οι τρυγόνες δεν το κάνουν αυτό. Δεν είναι αντρομανείς και δεν αναζητούν με τέτοιο θράσος το χάλασμα της οικογενειακής γαλήνης των άλλων. Αυτά τα παράνομα συνοικέσια καθυστερούν τα φυσιολογικά φωλιάσματα και έτσι έχουμε όψιμα γεννητούρια και τρυγονάκια Οκτωβριανά, που δεν μπορούν ν' ακολουθήσουν τη μετανάστευση των συντρόφων τους και γίνονται θύματα σαν τα έκθετα. Οπωσδήποτε στα μέσα Ιουλίου, τα τουρτουρίσματα των τρυγονιών αραιώνουν και στα τέλη του μηνός σταματούν. Αν ακούγεται από κανένα, είναι των αδιόρθωτων εκείνων γυναικομανών που είπαμε παραπάνω, που κι αυτών ο βήχας θα κοπεί, γιατί στις αρχές ίου Αυγούστου τα πράγματα παίρνουν άλλη μορφή. Ετοιμάζονται οι βαλίτσες για το ταξίδι, αυτά ανοίγουν και τις αποθήκες των στομαχιών τους για υπερσιτισμό και πάχυνση, που θα χρειαστεί και για το ταξίδι και για το ξεχειμώνιασμα. Γιατί ό,τι και να πούμε για τα νότια χειμαδιά ίων αποδημητικών, φαίνεται καθαρά πως εκεί δεν καλοπερνούν. Ούτε γεννοβολούν συνήθως, ούτε παχαίνουν, θεονήστικα τα αντικρίζουμε σία επιστρόφια την άνοιξη. Η νέα μορφή ζωής των τρυγονιών μετά το ξεφώλιασμα και μετά τον καιρό της προετοιμασίας τους για φυγή μπορεί να συνοψιστεί στο εξής ! Α- Παύει η θερμή αγάπη και συνοχή που έχουν ία ζευγάρια - αυτό που τραγούδησαν και οι ποιητές και κυριαρχεί η αρχή του ομαδικού βίου, χωρίς εννοείται, να διαλυθούν τα ταιριασμένα και πάντοτε είναι ζεστά, γλυκά και ταιριασμένα αντρόγυνα. Β) Κοπαδιάζουν στις αρχές Αυγούστου ή και από το τελευταίο δεκαήμερο του Ι ο υ νίο υ, όταν φυσούν μελτέμια, τα τρυγόνια μίας περιοχής, της πατρίδας τους και αρχίζουν τις μετατοπίσεις τους. Σκοπός, η ανεύρεση ευνοϊκότερων χώρων βοσκής και ποτίσματος. Εγκαταλείπονται τα απόμακρα και έρημα δασοτόπια, όπου φώλιασαν και κατεβαίνουν στους κάμπους για να βοσκήσουν. Οι περιπλανήσεις αυτές γίνονται σε μεγάλη ακτίνα. Λεν αποκλείεται και εφήμερη επιστροφή στα παλιά τους στέκια. Οπωσδήποτε όμως βρίσκονται «υπ' ατμόν» και διαρκώς μετατοπίζονται, ανάλογα με τον καιρό. Το μελτέμι τα ενοχλεί και ία συγκεντρώνει. Η πολλή ζέστη - καύσωνας, άπνοια τα εγκαρδιώνει και τα κοπάδια διαλύονται για ν' αρχίσει ζωή πάλι ομαδική, αλλά με κοπαδάκια ολιγομελή. Μια αστάθεια και μια δυσδιευκρίνιστη κατάσταση επικρατεί την εποχή αυτή αρχές Αυγούστου ως τα μέσο Σεπτεμβρίου στα τρυγόνια, που παραζαλίζει τους κυνηγούς. Ο λόγος είναι ότι ενώ τη μία μέρα εμφανίζονται σε μία περιοχή πολλά κοπάδια τρυγονιών, την άλλη καθόλου και την επόμενη πολλά. Αυτά οι κυνηγοί τα λένε περάσματα και είναι βέβαια, απλά κατά τη γνώμη μου, δεν είναι περάσματα αποδημίας. Είναι εμφανίσεις κοπαδιών που παλινδρομούν με σκοπό να βοσκήσουν, να δοκιμαστούν στους χώρους και να εκλέξουν τον πιο κατάλληλο για το τελευταίο βόσκημα. Το μεγάλο ταξίδι άλλωστε δεν αργεί. Γίνεται απόπειρα για αυτό. Δεν αποκλείω ότι είναι και συσκέψεις και προσυνεννοήσεις και διαβουλεύσεις για την πορεία που θ1 ακολουθήσουν στο φευγιό τους. Τα συνέδρια αυτά γίνονται στους χώρους όπου σημειώνονται και τα καθαρά - τέλη Σεπτεμβρίου ως μέσα Οκτωβρίου - περάσματα τρυγονιών και γι' αυτό νομίζουν οι κυνηγοί ότι τα τρυγόνια αρχίζουν και μεταναστεύουν από τον Ιούλιο. Οπωσδήποτε τα τρυγόνια, είτε μετατοπίζονται, είτε μεταναστεύουν έχουν μία τυπικότητα στην εκλογή των χώρων της ομαδικής τους παραμονής και μετά το ξεφώλιασμα τους. Τα τρυγόνια και όλα τα αποδημητικά δεν μετατοπίζονται και πολύ περισσότερο δεν μεταναστεύουν μεμονωμένα κατά άτομα ή ζεύγη. Θα προηγηθεί η συγκέντρωση μέσα στους χώρους που γεννοβόλησαν . Αυτό δεν βαστάει πολλές μέρες. Ένας ψυχρός φθινοπωριάτικος άνεμος, μία βροχούλα, θα τα συγκεντρώσει και θα τα προωθήσει στο νότο. Τα παράλια της πατρίδας μας είναι οι καταυλισμοί και τα στέκια τους, όπου θα καταρτιστεί το πρόγραμμα της αναχώρησης. Η παραμονή στα παράλια μπορεί να διαρκέσει για κάθε μεταναστευτική μάζα τρυγονιών δύο και τρεις μέρες. Παραπάνω όχι. Όμως, όλοι οι παραλιακοί χώροι, η νότιος Ελλάδα, δεν είναι χώροι που φιλοξενούν περάσματα ορτυκιών, ένας κάβος λόγου χάρη -δεν είναι κατάλληλοι για τα τρυγόνια. Τα τρυγόνια των Σεπτεμβριανών περασμάτων έχουν στέκια πάλι τους δενδρώδεις χώρους με την προϋπόθεση να υπάρχουν χωράφια και νερά. Τα δέντρα είναι το καθ αυτό στέκια και διαμονητήριά τους και απ' αυτά το πιο ψηλά, το πιο πυκνόφυλλο και κεινα που βρίσκονται στο ψηλότερο ύψωμα τους εδάφους. Σ' αυτά θα κονέψουν τη νύχτα, γιατί τη νύχτα καταφθάνουν και ζαρώνουν ομαδικά, αθέατα, ώσπου ν' αρχίσει το χάραμα. Μόλις ξημερώσει αρχίζουν τα σεργιάνια κοπάδια κοπάδια, για βοσκή. Τότε επισκέπτονται και τους αναπεπταμένους χώρους. Αν όμως ψηλώσει ο ήλιος - ώρα 7:30 - πάλι κατευθύνονται προς τα δέντρα και ειδικά στα παρόχθια των ποταμών π των πηγών. Είναι η ώρα του ποτίσματος και αυτό δεν γίνεται βιαστικά και κλεφτάτα. Γίνεται με κέφι, θέαμα και απόλαυση. Κάθονται στα ψηλότερα κλώνια, τα ξερά και παρατηρούν τα γύρω και σεργιανάνε. Προσέχουν την κίνηση των άλλων κοπαδιών και μελετούν την κατάσταση. Μ' αυτό τον τρόπο μπορούνε να χαζέψουν πάνω στο ξεροκλάδι μία ώρα αν δεν ενοχληθούν. Ύστερα βουτάνε από το στέκι τους αυτό προς το νερό, πίνουν βιαστικά και ξαναπετούν μαζί στα ξεροκλάδια για να δουν καμιά συντροφιά τους. Μόλις την δουν πετάνε ίσια προς αυτή και ενώνονται μαζί της. Αυτή η δουλειά βαστάει δύο ώρες (9:30). Αυτές τις ώρες φυσικά «δουλεύουν» τα τρυγόνια και βροντολαλούν τα καρτέρια. Από τις 9:30 και μετά σκορπάνε και αραιώνουν τα τρυγόνια. Άλλα απομακρύνονται προς τα σφιχτά δάση, άλλα τρυπώνουν στα πλατάνια και ζαρώνουν στις πυκνές φυλλωσιές τους, ως το απόγευμα, άλλα όμως, τα αδύνατα και νηστικά, εξακολουθούν να βόσκουν. Η βοσκή αυτή όμως είναι ευκαιριακή, είναι έξυπνη και εμπεριστατωμένη, γιατί τα τρυγόνια αυτά δεν βόσκουν στα πατημένα χωράφια, παρά σε πλούσια της εποχής βοσκοτόπια. Τέτοια είναι τα χωράφια με σουσάμι και κεχρί και οι σωροί των άχυρων που άφησαν οι αλωνιστάδες στα αλώνια. Εδώ θα την «πατήσουν» τα τρυγόνια και ώρα επισκέψεως δεν έχουν. Οι πρωινές και απογευματινές, βέβαια, είναι τυποποιημένες. Όμως και οι μεσημεριάτικες και κάθε άλλη απίθανη, δεν αποκλείεται. Τυποποιημένη κίνηση τρυγονιών, από όλο το χρονικό διάστημα της ημέρας, είναι το τέταρτο της ώρας πριν δύσει ο ήλιος. Τότε όλα τα τρυγόνια βρίσκονται σε ζωηρή κίνηση, θαρρείς τα ερεθίζει ο κόκκινος δίσκος τους ήλιου που πάει να κρυφτεί, βαρύς - βαρύς και μεγάλος. Τα τρυγόνια στη μισή αυτή ώρα κοπαδιάζουν και σπεύδουν να κουρνιάσουν στα απόμακρα δέντρα ή θα βάλουν πλώρη για άλλο μέρος αν δεν ιούς ικανοποίησε αυτό που λημέριασαν. Είπαμε άλλωστε, ότι τα τρυγόνια συνδυάζουν με την μετανάστευση τους και το πλούσιο βόσκημα. Γι' αυτό το ξεκίνημα τους αρχίζει από τα τέλη Ιουλίου και βαστάει όλο τον Αύγουστο. Τόποι πλούσιοι σε βοσκή σουσαμοχώραφα κρατάνε τρυγόνια και λίγες μέρες τον Οκτώβρη. Αν οι μέρες είναι ηλιοκαμένες και πληχτικές, τα τρυγόνια δεν κινούνται πολύ και δεν κοπαδιάζουν σε πολυπληθή κοπάδια. Οι βροχερές μέρες και τα δυνατά μελτέμια συσσωρεύουν τα τρυγόνια και απαρτίζουν πολυάριθμα κοπάδια. Τότε λέμε ότι έχουμε «τρανό πέρασμα». Κατά τις συννεφιασμένες και βροχερές φθινοπωριάτικες μέρες, δηλαδή τα πρωτοβρόχια τα τρυγόνια στέκουν συλλογισμένα και δεν πολυβόσκουν. Ο καιρός τα αναγκάζει να στέκουν ζοφερά και να συσκέπτονται για φυγή. Οι σύδεντροι τόποι είναι τα στέκια και οι χώροι που λαμβάνουν τις αποφάσεις τους. Τα μικρά και ανήλικα τρυγονάκια στις περιπτώσεις αυτές παραμένουν έκθετα και σαν αποχαυνωμένα πλησιάζουν τους κατοικημένους τόπους ζητώντας το έλεος. Μία αλλαγή του καιρού προ το καλό, όλα ζωηρεύουν και τα κοπάδια γίνονται ολιγομελή. Έτσι δείχνεται άλλη μία φορά εκείνο που δεν καταλαβαίνουν όλοι οι κυνηγοί, ενώ οι περισσότεροι το καταλαβαίνουν και το ξέρουν. Κι αυτό είναι ότι οι καιροί κάνουν κυνήγια, οι καιροί φέρνουν την πλησμονή την σπάνι, οι καιροί προσφέρουν ή αφαιρούν. Φυσικά για να χαρακτηρίσεις ότι έχει πέρασμα τρυγονιών, μόνο ο καιρός θα σου το παρουσιάσει.. Ή μελτέμι ή βροχή. Τότε διαπιστώνεις το πέρασμα. Αλλιώς νομίζεις ότι η παρουσία και κίνηση τους είναι καθημερινή υπόθεση. Τα τρυγόνια της βροχερής ημέρας πάντα κοπαδιάζουν και βόσκουν όλα μαζί στις σουσαμιές ή στα άχυρα των αλωνιών ή σε οργωμένα χωράφια. Αν κανένα ξεφύγει και απομακρυνθεί από το κοπάδι του, ψηλώνει και ερευνά να βρει τη συντροφιά του. Κάνουν πως και τα παπιά στις λίμνες. Αναζητούν παρέα για ασφάλεια και παρηγοριά. Και οι μετακινήσεις τους και η διαφυγή τους δεν γίνεται σε μεγάλη ακτίνα. Πηγαίνω έρχονται σε μία απόσταση 1-2 χιλιομέτρου που θαρρείς ότι έχει διαταχθεί μία συσπείρωση και απαγορεύεται το άπλωμα και σκόρπισμα. Όμως κάποια ώρα της ημέρας ακαθόριστη γιατί δεν είναι τακτική και τυπική, είναι ενδεχόμενο να αρχίσει η μετακίνηση των κοπαδιών σαν να έχει δοθεί η διαταγή. Τότε τα μπουλούκια των τρυγονιών ξεκινούν ένα κατόπι στο άλλο και ταξιδεύουν. Η φορά τους εδώ στη Θράκη, είναι τυπική. Πετούν από την Δύση προς την Ανατολή όπως όλα τα περάσματα και από τους ίδιους εναέριους διαδρόμους τους. Αυτό αρέσει στους κυνηγούς, αν ξέρουν να κρατάνε καλά πόστα ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ Π Ο Ι Μ Ε Ν Ι Δ Η

ΕΠΑΝΩ-UP