Σε κρίσιμο στάδιο βρίσκονται τα είδη της ελληνικής πανίδας, καθώς απειλούνται από νοθεία στη γενετική τους ταυτότητα. Οι μεταλλάξεις αυτές δεν προέρχονται από κάποιο εργαστήριο γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, αλλά από τις εκτεταμένες απελευθερώσεις θηραμάτων που γίνονταν παλαιότερα, καθώς και από την ελεύθερη κτηνοτροφία.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκφυλίζεται το είδος των άγριων ζώων και πτηνών, με ανεπανόρθωτες συνέπειες που ήδη έχουν αρχίσει να αποτυπώνονται στους μειωμένους αριθμούς τους. Ωστόσο, κανένας αρμόδιος φορέας δεν διαθέτει στοιχεία για την εξάπλωση των ειδών. Πολλά από αυτά, μάλιστα, είναι απειλούμενα, όπως η ορεινή πέρδικα, που είναι ενταγμένη στο Κόκκινο Βιβλίο απειλούμενων ζώων της Ελλάδας.

«Το αγριογούρουνο, ο λαγός και η ορεινή πέρδικα έχουν υποστεί αλλαγές στο γενετικό τους υλικό και πλέον, πέρα από το λαθραίο κυνήγι, έχουν να αντιμετωπίσουν και τη διατήρηση του είδους τους, προτού καταντήσουν ημίαιμα.

Οι αρμόδιοι φορείς πρέπει να λάβουν άμεσα διαχειριστικά μέτρα για τα είδη. Θα πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι από τα δασαρχεία αλλά και από τους κυνηγετικούς συλλόγους, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των ειδών», αναφέρει στη Real planet ο επίκουρος καθηγητής Αθανάσιος Σφουγγάρης, διευθυντής του Εργαστηρίου Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Η ορεινή πέρδικα

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία μαρτυρούν ότι ο πληθυσμός της ορεινής πέρδικας ανέρχεται συνολικά σε 7.000 ζώα σε ολόκληρη την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι εκτεταμένες απελευθερώσεις άλλων υποειδών πέρδικας, όπως αυτά της νησιωτικής και της κοκκινοπόδαρης, που γίνονταν παλαιότερα στην ηπειρωτική Ελλάδα εκφύλισαν το είδος της και της πρόσθεσε μία επιπλέον απειλή.

Πλέον, το 20% του πληθυσμού της ορεινής πέρδικας σε όλη την Ελλάδα έχει αναμιχθεί με τη νησιωτική πέρδικα, αλλά και την κοκκινοπόδαρη. Τα περισσότερα γενετικά μεταλλαγμένα πτηνά βρέθηκαν στις περιοχές της Δράμας, της Καβάλας και στην Ολύτσικα Ιωαννίνων. Παράλληλα, εντοπίστηκαν στη Δέση Τρικάλων αλλά και τον Ολυμπο.

Από το 2001 το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων απαγόρευσε την απελευθέρωση της νησιώτικης πέρδικας στην ηπειρωτική Ελλάδα, προκειμένου να διαφυλάξει τους πληθυσμούς της ορεινής χώρας. Επιπλέον, δεν επιτρέπει στους κυνηγετικούς συλλόγους απελευθερώσεις από ιδιωτικά εκτροφεία. Ωστόσο, η ζημιά έχει ήδη εξαπλωθεί. Οι επιστήμονες, μάλιστα, εκφράζουν φόβους ότι οι απελευθερώσεις συνεχίζονται κάτω από τη μύτη των Αρχών και των αρμόδιων δασαρχείων.

Σημαντικά προβλήματα μετάλλαξης αντιμετωπίζει και ο αγριόχοιρος. Αυτή τη φορά, το πρόβλημα εστιάζεται στην κτηνοτροφία και στην ελεύθερη βόσκηση των οικόσιτων γουρουνιών μέσα στα οικοσυστήματα του αγριόχοιρου.

«Τα οικόσιτα ζώα που βοσκούν ελεύθερα στο βουνό συχνά ζευγαρώνουν με τους αγριόχοιρους, αλλοιώνοντας έτσι το είδος του. Τα νέα άγρια είδη που γεννιούνται είναι πιο ευάλωτα σε ασθένειες και άλλες πιέσεις», παρατηρεί ο Αθ. Σφουγγάρης.

Τη διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνουν και οι κάτοικοι στο δήμου Αλμυρού στην κοινότητα Ανάβρας. «Εχουμε πάρα πολλά κοπάδια με γουρούνια ελευθέρας βοσκής στην κοινότητα. Είναι προφανές ότι τα οικόσιτα ζώα ζευγαρώνουν με τα αγριογούρουνα που ζουν στα δάση της περιοχής μας. Κάποια από αυτά τα γουρουνάκια έχουν αναπτυγμένη τριχοφυΐα και μαύρες ρίγες, όπως ακριβώς τα άγρια», ισχυρίζεται στην «R» ο κτηνοτρόφος Νίκος Τσαντούρης.

«Το είδος μπορεί να καταναλωθεί άφοβα, ωστόσο η ζημιά που προκαλείται στο οικοσύστημα είναι ανυπολόγιστη. Ανάλογα φαινόμενα έχουν καταγραφεί στη βόρεια Ασφάκα του νομού Ιωαννίνων και αλλού. Αυτή τη στιγμή μελετάται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο η διασπορά της γενετικής ρύπανσης σε όλα τα είδη του αγριόχοιρου», τονίζει ο Αθ. Σφουγγάρης.

Μεγάλο το πρόβλημα με τους λαγούς

Αλλοίωση στο είδος έχει υποστεί και ο λαγός. Σε περιοχές όπως το Ζάλογγο, η Αρτα, η Ελασσόνα και το Βελεστίνο, εντοπίστηκαν λαγοί που προέρχονταν από απελευθερώσεις που έγιναν από εκτροφεία παλαιότερα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία για τους πληθυσμούς του είδους. «Τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχουμε δείχνουν ότι το 66% των λαγών που ζουν στη Θεσσαλία είναι γενετικά αλλαγμένο με άλλα είδη λαγών, ενώ στην Ηπειρο το ποσοστό ανέρχεται στο 63,4%», αναφέρει ο Αθ. Σφουγγάρης.

Οι λαγοί που απελευθερώνονταν παλαιότερα ήταν μαθημένοι να ζουν σε κλουβιά 1x1. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα ζώα να μην μπορούν να προσαρμοστούν στο περιβάλλον τους και να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στους φυσικούς θηρευτές τους, αλλά και σε διάφορες ασθένειες.

Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι λαγοί που απελευθερώνονταν είχαν αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά, δεν προσαρμόζονταν εύκολα, ενώ όταν συναντούσαν κάποιον φυσικό εχθρό τους, τον πλησίαζαν άφοβα, καθώς δεν διέθεταν το ένστικτο του κινδύνου. Αποτέλεσμα ήταν να εξολοθρευτούν σε μεγάλους αριθμούς.

Πριν από λίγα χρόνια, μάλιστα, οι ορειβάτες στις περιοχές του Ολύμπου ανέφεραν ότι συναντούσαν νεκρούς λαγούς. Τα ζώα είχαν προσβληθεί από μια περίεργη ασθένεια αιματώματος, που αν και δεν επηρεάζει πλέον τους άγριους λαγούς, εξόντωνε τα ζώα του εκτροφείου. «Οι τυχόν προσμίξεις που έγιναν με το αυθεντικό άγριο είδος του λαγού θα καταστήσουν το είδος περισσότερο ευάλωτο στην ασθένεια, με ανεπανόρθωτες συνέπειες στον πληθυσμό του», ανησυχεί Αθ. Σφουγγάρης.

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΥΤΤΗ

Πηγή: http://www.real.gr