Όπλα η άγνοια στην χρήση τους μπορεί να αποβεί μοιραία
Δημήτρη Στόκα προέδρου της ΣΤΟΚΑΣ ΑΕ
(από διαφημιστικό έντυπο της εταιρείας ΣΤΟΚΑΣ)
ΣΤΟΚΑΣ Δ. Α.Ε, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 51 ΚΑΜΑΤΕΡΟ
Οι κίνδυνοι που μας παραμονεύουν στο κυνήγι είναι πάρα πολλοί. Εμείς θα ασχοληθούμε μόνο με εκείνους που μπορούν να προκληθούν από την χρήση του όπλου και του φυσιγγίου. Μόνο η γνώση και η προσοχή μπορεί να τους ελαχιστοποιήσει.
Το όπλο
έχει κατασκευαστεί για να σκοτώνει. Με λίγα λόγια όταν το κρατάμε στα χέρια μας, γεμάτο ή άδειο θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ανά πάσα στιγμή και για οποιαδήποτε λόγο και αιτία μπορεί να εκπυρσοκροτήσει. Αστεία αλλά και βεβαιότητες ότι το όπλο είναι άδειο ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ. Το «νόμιζα ότι ήταν άδειο ή είχα βάλει ασφάλεια» και άλλες δικαιολογίες μετά από ένα δυσάρεστο συμβάν θεωρούνται και είναι εγκληματικές.
Το όπλο λοιπόν, το κρατάμε πάντα με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε αν εκπυρσοκροτήσει για οποιονδήποτε λόγο, να μην προξενηθεί δυστύχημα. Κάθε φορά που περνάμε δύσβατες περιοχές ή πολύ πυκνές σε βλάστηση το αδειάζουμε, όπως επίσης και όταν θα σταματήσουμε για να ξεκουραστούμε. Πρέπει πάντα να ελέγχουμε όταν περνάμε δασώδη περιοχή το εσωτερικό της κάννης, γιατί πολύ εύκολα μπορεί να μπουν κλωνάρια - φύλλα κ.α. Το ίδιο θα κάνουμε αν έχουμε έστω και την ελάχιστη υποψία ότι η κάννη ήρθε σε επαφή με χιόνι - λάσπη κ.α. Φυσικά το ίδιο ακριβώς θα κάνουμε στην αρχή του κυνηγίου πριν γεμίσουμε το όπλο μας.
Οι κυριότερες αιτίες, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στο όπλο με τον πυροβολισμό, είναι οι εξής
1. Ελαττωματικότητα των μετάλλων
2. Πάσης φύσεως εμφράξεις
3. Φυσίγγι με υπερβολικές πιέσεις
4. Ελαττωματική ανάφλεξη της πυρίτιδας
5. Κακή συντήρηση του όπλου
6. Έκρηξη του φυσιγγίου εκτός θαλάμης
Ελαττωματικότητα των μετάλλων
Παλαιότερα και ειδικά στα φθηνά όπλα ήταν συχνές οι ρήξεις των καννών και τα σπασίματα των κλειδιών, της βάσεως κ.α. Αυτό οφειλόταν στην κακή ποιότητα των μετάλλων, σε φυσαλίδες αέρος κατά τη χύτευση.
Οι περιπτώσεις αυτές σήμερα είναι πολύ σπάνιες σε όπλα αναγνωρισμένων εργοστασίων, αλλά δεν μπορούν και να αποκλειστούν τελείως
Πάσης φύσεως εμφράξεις
Έμφραξη της κάννης ονομάζουμε οποιοδήποτε ξένο σώμα μπορεί να βρεθεί στο εσωτερικό της. Οι πιο συνήθεις εμφράξεις είναι: ξεχασμένο πανί από τον καθαρισμό, χιόνι - λάσπη, κλαδιά δέντρων, ακόμη και μεγάλα έντομα που μπήκαν όταν ακουμπήσαμε το όπλο στο έδαφος. Τάπες ή και γόμωση σκαγιών που έμειναν από ελαττωματική ανάφλεξη της πυρίτιδας ή παντελής έλλειψη αυτής. Φυσίγγι μικρότερης διαμέτρου π.χ. Cal 20 σε κάννη Cal12 (σπάνιο αλλά έχει συμβεί) και πολλά άλλα.
Τώρα θα αναρωτηθείτε πως ένα φύλλο ή ένα πανάκι ή ένα μεγάλο έντομο, μπορεί να προκαλέσει ρήξη της κάννης. Ο γνωστός εφευρέτης της ζελατινοποιημένης πυρίτιδας Vieille πειραματίστηκε για το φαινόμενο αυτό. Σε έναν ατσάλινο σωλήνα με πολύ ισχυρά τοιχώματα και μικρής διαμέτρου, κλειστό και στα δύο στόμια, τοποθέτησε πυρίτιδα σε όλο του το μήκος ώστε η πυκνότητα της γόμωσης να είναι 0,2.
Πυροδότησε την πυρίτιδα και μέτρησε τις αναπτυσσόμενες πιέσεις με crusher. Οι πιέσεις δεν ξεπέρασαν τα 890 Bar. Στο δεύτερο πείραμα που έκανε στον ίδιο σωλήνα, τοποθέτησε ολόκληρη την ποσότητα της πυρίτιδας στο ένα ακριανό σημείο μόνο. Με την ανάφλεξη της πυρίτιδας αναπτύχθηκαν πιέσεις 2050 BAR στα 2 κλειστά στόμια ενώ στο κέντρο του σωλήνα οι πιέσεις ήταν φυσιολογικές για την ποσότητα της αναφλεγίσης πυρίτιδας. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στη δημιουργία διακυμαντικών πιέσεων. Τώρα ας υποθέσουμε ότι σε απόσταση από τη θαλάμη 40 οΐπ ή στο στόμιο της κάννης βρίσκεται ένα ξένο σώμα. Η μάζα των σκαγιών που κινείται με μεγάλη ταχύτητα, συναντά την έμφραξη και καθυστερεί την διαδρομή της. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις δημιουργείται μια καθυστέρηση της προπορευόμενης γόμωσης των σκαγιών, με επακόλουθο τη συσσώρευση των ακολουθούντων αερίων. Αποτέλεσμα να αναπτυχθούν υπερβολικές πιέσεις στο σημείο αυτό. Ανάλογα με την μάζα της έμφραξης είναι και οι τιμές των πιέσεων. Ως γνωστόν τα τοιχώματα της κάννης στα σημεία αυτά δεν υπερβαίνουν σε πάχος το 1 χιλιοστό, έτσι η κάννη δεν έχει την απαιτούμενη αντοχή και διογκώνεται ή διαριγνύεται. Εξαρτάται από την ποιότητα του χρησιμοποιημένου μετάλλου εάν θα αποκοπούν κομμάτια της κάννης ή απλώς ανοίξει. Σχεδόν πάντοτε εάν παρατηρήσουμε προσεκτικά το σημείο της ρήξης θα διαπιστώσουμε ότι προηγούνται ή έπονται διάφορες διογκώσεις. Οι αναπτυσσόμενες αυτές πιέσεις, επειδή οι πολύ υψηλές τιμές τους βρίσκονται σε 2 σημεία, στο σημείο της έμφραξης και στη θαλάμη του όπλου, ενώ στο ενδιάμεσο είναι πολύ χαμηλές ονομάζονται διακυμαντικές. Από τις τρεις φωτογραφίες που παραθέτουμε, στις δύο πρώτες η έμφραξη ήταν περίπου στο μέσο της κάννης ενώ στην τρίτη την τόσο θεαματική, στο στόμιο
Φυσίγγι με υπερβολικές πιέσεις
Σήμερα όλα τα σύγχρονα όπλα δοκιμάζονται σε 900-1200 Βεγ και πλέον. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε ατιμωρητί να χρησιμοποιούμε φυσίγγια που πλησιάζουν τις πιέσεις αυτές. Ασφαλείς είμαστε όταν τα φυσίγγια δεν υπερβαίνουν σε πιέσεις τα 3/4 εκείνων της δοκιμής του όπλου. Τα φυσίγγια με υψηλές πιέσεις καταπονούν όλα τα εξαρτήματα του όπλου και τον χρήστη με το οδυνηρό λάκτισμα τους. Η εξακρίβωση των πιέσεων ενός φυσιγγίου γίνεται στον βλητικό σταθμό.
Ο κυνηγός εμπειρικά μπορεί να διαπιστώσει εάν τα φυσίγγια που χρησιμοποιεί αναπτύσσουν υπερβολικές πιέσεις
1ου Από τον κάλυκα. Παρατηρώντας τον κάλυκα, στα φυσίγγια αυτά παρουσιάζονται οι εξής ενδείξεις: χείλη του στομίου εμφανώς «σιδερωμένα» και δυσδιάκριτες οι πτυχές του αστεροειδούς ρελιάσματος.
2ον Το μεταλλικό μέρος και ειδικότερα η κάτω επιφάνεια είναι πεπλατισμένη και το καψύλι έχει τελείως ισοπεδωθεί ή αποχωριστεί από την θαλάμη του.
Με λίγα λόγια μας δίνει την εντύπωση ότι έχει χτυπηθεί με βαρύ επίπεδο αντικείμενο. Πολλές φορές έχουμε διαφυγή αερίων περιφεριακώς του καψυλίου, και του μεταλλικού πυθμενίου.
3ον Η εξώλκευση γίνεται δύσκολη, πολλές φορές αποχωρίζεται το μεταλλικό μέρος και το όπλο ανοίγει με δυσκολία. Πυροβολώντας θα διαπιστώσουμε ότι ο κρότος των φυσιγγίων αυτών είναι ασυνήθιστος, ξερός και διαπεραστικός, ενώ το λάκτισμα επώδυνο.
Επικίνδυνες ή υπερβολικές πιέσεις μπορούν να προκληθούν, από μεγαλύτερη ποσότητα πυρίτιδας από την ενδεικνυόμενη ή ακατάλληλος τύπος πυρίτιδας για την χρησιμοποιημένη γόμωση σκαγιών. Επίσης, υπερβολική πίεση της πυρίτιδας ιδίως διπλής βάσεως και υπερβολικό ρέλιασμα μπορούν να αυξήσουν επικίνδυνα τις πιέσεις.
Η έκθεση των φυσιγγίων στον ήλιο για πολύ ώρα κατά τους ζεστούς μήνες μπορούν να αυξήσουν τις πιέσεις κατά 100 Βar και πλέον. Στις περιπτώσεις αυτές σχεδόν πάντα έχουμε ρήξη της κάννης στο σημείο της θαλάμης ή λίγα εκατοστά μετά.
Ελαττωματική ανάφλεξη της πυρίτιδας
Είναι μια σπάνια περίπτωση να έχουμε ρήξη της κάννης από ελαττωματική ανάφλεξη της πυρίτιδας, αλλά έχει συμβεί στο παρελθόν και έχει προβληματίσει πολλούς βλητικούς στον κόσμο. Πρόκειται για περίπτωση φυσιγγίου που έχει καθ' όλα γεμιστεί σωστά.
Το πρόβλημα βρίσκεται στο εμπύρευμα του καψυλίου, το οποίο με την επίκρουση δεν απέδωσε όλη την αναφλεκτική του ισχύ με αποτέλεσμα η καύση της πυρίτιδας να γίνει σε δύο χρόνους. Αυτό ο κυνηγός μπορεί να το αντιληφθεί, γιατί έχουμε έναν μικρό κρότο στην αρχή από το καψΰλι και την ανάφλεξη ενός μέρους της πυρίτιδας και επακολουθεί δεύτερος κρότος.
Προσοχή σε παρόμοια περίπτωση όταν ακούσουμε μόνο τον θόρυβο του επικρουστήρα, ή έναν αδύνατο κρότο μην βιαστούμε να ανοίξουμε το όπλο, γιατί είναι επικίνδυνο. Περιμένουμε 5-6 δευτερόλεπτα και τότε αντικαθιστούμε το φυσίγγι με άλλο αφού προηγουμένως ελέγξουμε το εσωτερικό της κάννης.
Επανερχόμαστε στο φαινόμενο που αναφλέγεται μόνο ένα μέρος της πυρίτιδας. Με την πρώτη ανάπτυξη των πιέσεων, βυσμάτωση και σκάγια μετατοπίζονται πέραν της θαλάμης, ακολουθεί η δεύτερη φάση της ανάφλεξης της μη καμένης πυρίτιδας και τότε έχουμε πάλι όπως και σε μία έμφραξη την ανάπτυξη των διακυμαντικών πιέσεων. Εάν οι δύο χρόνοι της καύσεως της πυρίτιδας γίνουν σε λίγα εκατοστά πέραν της θαλάμης, συνήθως έχουμε 2 κρότους χωρίς καμία δυσάρεστη συνέπεια.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο εάν ο δεύτερος χρόνος γίνει σε σημείο που τα τοιχώματα της κάννης είναι λεπτά και η αντοχή της είναι μειωμένη.
Ρήξη της κάννης μπορεί να έχουμε και σε περίπτωση που χρησιμοποιήσουμε πυρίτιδες προοδευτικής καύσεως με μικρά φορτία σκαγιών ή πυρίτιδες που προορίζονται για ραβδωτά όπλα. Στις περιπτώσεις αυτές κατά τον πυροβολισμό βγαίνει φλόγα από το στόμιο της κάννης, ενώ στο εσωτερικό της μένουν υπολείμματα άκαυτης πυρίτιδας.
Κακή συντήρηση του όπλου
Έχει παρατηρηθεί ότι σε kακή συντήρηση του όπλου
παλιά όπλα με διαβρωμένες κάννες έχουν παρουσιαστεί περιπτώσεις ρήξεως της κάννης, όταν αυτές είναι υπερβολικά διαβρωμένες ή έχουν υποστεί επεμβάσεις από άσχετους τεχνικούς για να τις εξαλείψουν. Όταν τα τοιχώματα της κάννης λεπτύνουν είναι φυσική συνέπεια να μειωθεί και η αντοχή τους..
Έκρηξη του φυσιγγίου εκτός θαλάμης
Σε ένα κακοσυντηρημένο όπλο πολλά μπορούν να συμβούν, αλλά τα πιο σοβαρά κρούσματα τα έχουμε στα αυτογεμή αερίων και αδράνειας. Εάν το κλείστρο δεν «κουμπώσει» με την κάννη ο επικρουστήρας δεν πρέπει να χτυπήσει το καψύλι. Σε ένα κακοσυντηρημένο όπλο αυτό μπορεί να συμβεί χωρίς να αποκλείσουμε και την κατασκευαστική αστοχία. Δεν είναι τυχαίο, που για ένα συγκεκριμένο τύπο και μάρκα αυτογεμούς αδράνειας μέσα σε 3 χρόνια, από ότι γνωρίζουμε εμείς, παρουσιάστηκαν 5 κρούσματα έκρηξης φυσιγγίου εκτός θαλάμης. Το φαινόμενο αυτό έχει δραματικές επιπτώσεις.
Κατεστραμμένοι μηχανισμοί και θρυμματισμένες βάσεις που πολλές φορές τα κομμάτια τους εκτοξεύτηκαν πολλά μέτρα μακριά. Το πλαστικό μέρος του κάλυκα έχει λιώσει κατά μήκος και έχει παραμορφωθεί ή αποκολληθεί από το μεταλλικό πυθμένιο.
Με λίγα λόγια «βιβλική» καταστροφή.
Ποιος φταίει; Το φυσίγγι; Το όπλο; ή ο κάτοχος του;
Συνήθως, ο κυνηγός απευθύνεται σε έναν οπλουργό για να διαπιστώσει την αιτία.
Ο οπλουργός αγνοεί την περίπτωση και η πιο εύκολη διαπίστωση του είναι το φυσίγγι. Λάθος, φταίει ο κυνηγός, γιατί όσα κρούσματα έχουν παρουσιαστεί ήταν, όταν έβαλε το πρώτο φυσίγγι στην θαλάμη και από υπερβολική «αγάπη» στο όπλο του, συνόδευσε το κλείστρο για να μην χτυπήσει.
Αποτέλεσμα, να μην κουμπώσει τελείως το κλείστρο με την κάννη και κατά την πυροδότηση να ανοίξει το κλείστρο πρόωρα. Φταίει και το όπλο γιατί σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ο επικρουστήρας να χτυπήσει το καψύλι, όταν δεν είναι απόλυτη η σύνδεση αυτή (κάννης-κλε ίστρου).
Το φαινόμενο της έκρηξης εκτός θαλάμης το αγνοούν πολλοί οπλουργοί όχι όμως οι κατασκευαστές των αυτογεμών όπλων και τα Κρατικά ξένα δοκιμαστήρια. Στην ιταλική το φαινόμενο αυτό ονομάζεται scoppio fuori camera .
Ένας αείμνηστος ξένος βλητικός είχε γράψει σε ένα άρθρο του, ότι το κυνηγετικό όπλο κάνει δουλεία σε σχετικά μικρές αποστάσεις και ζημιά σε απίστευτα μεγάλες. .
Σοφά λόγια που πρέπει να τα συνειδητοποιήσουμε πριν τραβήξουμε την σκανδάλη .
Πολλοί κυνηγοί νομίζουν ότι τα σκάγια αδρανοποιούνται μετά τις αποστάσεις που δεν είναι αποτελεσματικά στα θηράματα, δηλαδή στα 40 - 50 το πολΰ 60 μέτρα. Άλλωστε αυτές είναι και οι μέγιστες αποστάσεις που συνήθως τα φυσίγγια αποδίδουν.
Δεν γνωρίζουν όμως ότι ένα σκάγι Νο 7 μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά σε μάτι ανθρώπου ή κατοικίδιου ζώου, σε απόσταση 200 μέτρων και πλέον. Δεν μιλάμε για τα μεγαλύτερης διαμέτρου σκάγια ή για τα 9βολα- 12βολα κλπ., που οι αποστάσεις τους ξεπερνούν τις πολλές εκατοντάδες μέτρα!
Τα μονόβολα π.χ. έχουν πτώση στα 1000 μέτρα και πλέον.
Στα «παραδοσιακά» φυσίγγια που χρησιμοποιούνται μάλλινες τάπες ή από χαρτοπολτό, που τώρα τις έχουνε βαφτίσει κι αυτές μάλλινες, εάν δεν χρησιμοποιηθεί πλαστικός εμφρακτήρας πάνω από τη γόμωση της πυρίτιδας, είναι δυνατόν να παρουσιαστούν συσσωματώσεις σκαγιών.
Οι συσσωματώσεις αυτές ανάλογα με τη μάζα τους είναι επικίνδυνες μέχρι και 500 μέτρα.
Έχει εκδικαστεί στα δικαστήρια των Αθηνών το 1966 περίπτωση βοσκού που σκοτώθηκε από συσσωμάτωση στον απέναντι λόφο, σε ευθεία απόσταση 500 μέτρων, από Αθηναίο που κυνηγούσε πέρδικες.
Οι συσσωματώσεις δημιουργούνται από διαφυγές αερίων λόγω ελλιπούς εμφράξεως, διαπερνόντας τα τοιχώματα της τάπας αλλά και εκείνα της κάννης «στραγγαλίζονται» διπλασιάζοντας τη θερμοκρασία τους και δημιουργούν τήξη (λιώσιμο) των σκαγίων. Ανάλογα με τη διαφυγή έχουμε και ανάλογο μέγεθος της μάζας της συσσωμάτωσης.
Εξοστράκιση σκαγίων και βλημάτων
Όλα τα κινούμενα ελευθέρα συμπαγή σώματαόταν χτυπήσουν υπό γωνία σε λείες και σκληρές επιφάνειες, όπως για παράδειγμα στο έδαφος και στο νερό, παρεκκλίνουν της πορείας τους. Για να γίνει πιο κατανοητό, εάν χτυπήσετε με ένα τόπι μια επίπεδη επιφάνεια καθέτως, το τόπι θα επιστρέψει σε εσάς, εάν το χτυπήσετε πλάγια θα παρεκκλίνει.
Η παρέκκλιση αυτή στην βλητική ονομάζεται εξοστράκιση. Τα σκάγια λοιπόν και όλα τα βλήματα εξοστρακίζονται με την ίδια γωνία με αυτή που χτύπησαν σε μία επιφάνια. Η πρώτη ονομάζεται γωνία προσπτώσεως και η δεύτερη γωνία εξοστράκισης. Διαγραμματικά σας παραθέτουμε ένα παράδειγμα από συμβάν σε ένα κυνήγι αγριογούρουνου. Ο κυνηγός πυροβολεί από την θέση Ρ1 με μονόβολο, αστοχεί και το βλήμα χτυπάει σε κορμό δέντρου, εξοστρακίζεται και τραυματίζει θανάσιμα έναν άλλον κυνηγό που βρίσκεται στο σημείο Ρ2.
Παρόμοιες περιπτώσεις μπορεί να συμβούν με σκάγια και με 9βολα,
12βολα κλπ. σε επιφάνεια νεροΰ, λίμνες-ποτάμια και βρεγμένα ή οργωμένα χωράφια.
Το 50% του συνόλου των σκαγίων εξοστρακίστηκαν πυροβολώντας υπό γωνία σε επιφάνεια ποταμού.
Προσοχή λοιπόν πριν τραβήξουμε την σκανδάλη. Έχει σκοτωθεί κυνηγός δοκιμάζοντας μονόβολο σε πολΰ χοντρό φύλλο σιδήρου. Το βλήμα χτύπησε στο μέταλλο και επέστρεψε πίσω τραυματίζοντας τον θανάσιμα.
Κλείνοντας επαναλαμβάνουμε ότι μόνο η γνώση μπορεί να μας προφυλάξει.
Και μια φιλική συμβουλή, σταματήσατε να κυνηγάτε και επιστρέφεται στο αυτοκίνητο σας;
Αδειάστε αμέσως το όπλο σας αφήστε το ανοιχτό αν είναι δίκαννο ή ανοίξτε το κλείστρο στα άλλα.
Εάν έχετε σκΰλο δέστε τον με το λουρί του και οδηγήστε τον στο αυτοκίνητο, ποτέ ελεύθερο. Μερικοί ασυνείδητοι ρίχνουν φόλες εκεί που έχουμε παρκάρει. Δυστυχώς και το σινάφι μας συμπεριλαμβάνει τέτοια άτομα. Με την απαιτούμενη προσοχή και γνώση θα αποφύγουμε πολλά δυσάρεστα.
Στο χέρι μας είναι να έχουμε μόνο ευχάριστες αναμνήσεις από αυτό το θείο δώρο,
όπως έλεγε ο Ξενοφών, "το κυνήγι, είναι εύρημα θεών".
Initial
Back